ghg – Page 3 – Söguslóðir

Málþing Sagnfræðistofnunar í framhaldi af útgáfu Aldarsögu Háskóla Íslands

Málþing Sagnfræðistofnunar í framhaldi af útgáfu Aldarsögu Háskóla Íslands 1911-2011, haldið 15. mars í Hátíðasal Aðalbyggingar Háskóla Íslands.

13:00: Þingsetning: Rektor Háskóla Íslands, Kristín Ingólfsdóttir.
13:15-14:15: Höfundar og ritstjóri lýsa þróun og einkennum sögu Háskóla Íslands í hundrað ár.
Guðmundur Hálfdanarson prófessor í sagnfræði, Sigríður Matthíasdóttir sagnfræðingur, Magnús Guðmundsson skjalavörður og Gunnar Karlsson prófessor emeritus og ritstjóri.
Umræður.
14:30-15:00: Kaffihlé.
Fyrirlestrar um Aldarsöguna:
Ólöf Garðarsdóttir prófessor í sagnfræði:„Nám til aðgreiningar – nám til jöfnuðar? Hugleiðingar um Aldarsögu Háskóla Íslands”
og
Gísli Már Gíslason prófessor í líffræði: „Aldarsaga Háskóla Íslands frá sjónarhóli lesanda og starfsmanns“.
Pallborðsumræður: Háskóli Íslands: Fortíð-samtíð-framtíð.
Anna Soffía Hauksdóttir prófessor í rafmagns- og tölvuverkfræði (Verkfræði– og náttúruvísindasvið).
Ólafur Páll Jónsson dósent í heimspeki (Menntavísindasvið).
Torfi Tulinius prófessor í íslenskri miðaldafræði (Hugvísindasvið).
Þórdís Kristmundsdóttir prófessor í lyfjafræði (Heilbrigðisvísindasvið).
Þórólfur Þórlindsson prófessor í félagsfræði (Félagsvísindasvið).

Fundarstjóri: Anna Agnarsdóttir prófessor í sagnfræði, forstöðumaður Sagnfræðistofnunar

Af landamærahéruðum Clio og skáldgyðjanna

Næstkomandi þriðjudag, þann 12. mars, verður 10. fyrirlestur vetrarins í hádegisfyrirlestraröð Sagnfræðingafélags Íslands en á vormisseri er yfirskrift fyrirlestraraðarinnar Hvað er sögulegur skáldskapur?
Að þessu sinni flytur Þórunn Erlu Valdimarsdóttir sagnfræðingur og rithöfundur fyrirlesturinn „Af landamærahéruðum Clio og skáldgyðjanna“.
Fyrirlesturinn er haldinn í fyrirlestrarsal Þjóðminjasafns Íslands og hefst klukkan 12:05
Abstract:
Af landamærahéruðum Clio og skáldgyðjanna
Höfundur talar út frá eigin reynslu, en hann hefur haft sagnfræði og skriftir að atvinnu síðan 1984 og skrifað á þriðja tug bóka. Hann fjallar um Codex ethicus sagnfræðingafélagsins og afstöðu sagnfræðingsins til sögulegs skáldskapar. Að vera sagnfræðingur gerir slíkum ókleift að skrifa sögulegan skáldskap, nema persónur séu skáldaðar. Sagnfræðingur sem skrifar sögulegan skáldskap verður að gjörþekkja tímabilið, málfarið og hversdagssöguna til að geta gert sig „sekan‟ um slíkt. Siðferðisreglurnar verða hverjum skikkanlegum sagnfræðingi svo inngrónar. Á vissan hátt má því líta á það sem bæklun skálds að vera sagnfræðingur. Höfundur lýsir sagnfræðiskólum sem hafa haft áhrif á skrif hans, og bendir á hvernig gera má kórrétta sagnfræði lifandi, skemmtilega og allt að því skáldlega með því að vanda stílinn og nýta heimildir hversdagssögunnar. Góður stíll og vekjandi er ekkert síður tæki sagnfræðingsins en skáldsins. Hann fjallar um áhrif hinna ólíku skóla á skrif sín, um hin ólíku form sagnfræðinnar, um einkenni skáldskapar og bastarðana skáldævisögu og skáldættarsögu.

Hádegisfyrirlestur Þjóðminjasafnsins

Þriðjudaginn 5. mars mun Anna Lísa Rúnarsdóttir sviðsstjóri á rannsókna-og varðveislusviði Þjóðminjasafns flytja fyrirlestur í tengslum við sýninguna Bak við tjöldin – safn verður til sem nú stendur yfir á 3. hæð safnsins.
Anna Lísa fjallar um samvinnu Þjóðminjasafns við nemendur í safnafræði við Háskóla Íslands en hún var ein af leiðbeinendum námskeiðs sem fól í sér að móta hugmynd að sýningu í tilefni 150 ára afmælis safnsins. Þá mun Anna Lísa mun fjalla um hugmyndir nemenda og handritsgerð og hvernig starfsfólk Þjóðminjasafns vann sýningu sem byggir á handriti. Að loknum fyrirlestri geta gestir skoðað sýninguna sjálfa.
Fyrirlesturinn hefst kl. 12, er ókeypis og allir velkomnir.

Steinunn hlaut Fjöruverðlaunin

Steinunn J. Kristjánsdóttir, prófessor í fornleifafræði við Sagnfræði- og heimspekdeild Háskóla Íslands, hlaut Fjöruverðlaunin, bókmenntaverðlaun kvenna, í flokki fræðibóka fyrir verk sitt „Sagan af klaustrinu á Skriðu“. Verðlaunin voru afhent við hátíðlega athöfn í Iðnó sunnudaginn 24. febrúar.
Þetta var í sjöunda sinn sem verðlaunin voru veitt en þau eru orðin mikilvægur hluti af bókmennta- og menningarlífi landsmanna og lykilþáttur í að vekja athygli á framlagi kvenna til íslenskra bókmennta.
Veitt eru verðlaun í þremur flokkum, fyrir fagurbókmenntir, fræðibækur og barna- og unglingabækur. Þrjár bækur voru tilefndar í hverjum flokki og sem fyrr segir hlaut Steinunn verðlaunin í flokki fagurbókmennta. Í flokki fagurbókmennta hlaut skáldsagan „Ósjálfrátt“ eftir Auði Jónsdóttur Fjöruverðlaunin og verðlaunin í flokki barna- og unglingabóka komu í hlut Þórdísar Gísladóttur fyrir skáldsöguna „Randalín og Mundi“.
Bókin „Sagan af klaustrinu á Skriðu“ byggist á fornleifauppgreftri og rannsóknum sem Steinunn stjórnaði að Skriðuklaustri í Fljótsdal á árabilinu 2002-2011. Þær leiddu margt merkilegt í ljós, m.a. að í Skriðuklaustri var rekinn spítali. Steinunn sagði frá rannsóknunum á vef háskólans í fyrra þegar bókin kom út.
Þess má geta að unnið að útgáfu bókar um uppgröftinn á ensku.

Ókeypis aðgangur vikuna 26.2-3.3.2013

Auk grunnsýningarinnar Þjóð verður til standa nú yfir hátíðarsýningarnar Silfur Íslands og Silfursmiður í hjáverkum á 2. hæð safnsins. Á 3. hæð getur að líta sýninguna Bak við tjöldin.
Í Myndasal má sjá sýninguna Ljósmyndun á Íslandi 1970-1990 og á Vegg Nýjar myndir-gömul tækni. Á Torgi líkur senn sýningunni Góðar gjafir en þar má sjá brot af gjöfum sem vinafélag safnsins, Minjar og saga, hefur fært Þjóðminjasafninu.
Einnig eru í boði nýir ratleikir fyrir börn og fjölskyldur sem myndskreyttir eru af Sigrúnu Eldjárn.

Afmælisdagskrá í tilefni 150 ára afmælis Þjóðminjasafnsins

Í tilefni 150 ára afmælis Þjóðminjasafns Íslands verður fjölbreytt dagskrá fyrir fólk á öllum aldri
frá kl. 11-22 þann 24. febrúar. Á milli 11 og 14 verður dagskrá ætluð börnum og foreldrum. Formleg opnun afmælissýninga í Bogasal og í Horni verður kl. 15 en kl. 18.30 hefst dagskrá fyrir unglinga og ungt fólk sem stendur til klukkan 22.
Dagskráin verður sem hér segir:
Kl. 11-12:
Nokkur börn verða í hlutverki leiðsögumanna og segja gestum frá uppáhaldsgripunum sínum.
Kl. 12:
Litlar ballerínur frá Ballettskóla Eddu Scheving dansa fyrir gesti í Myndasal.
Kl. 12.30-14:
Listasmiðja- Teiknaðu uppáhaldsgripinn þinn! Myndirnar verða hengdar upp fyrir framan Myndasal.
Kl. 13:
Sigurvegarar Dans dans dans sýna sigurdansinn sinn í anddyri safnsins.
Kl. 13.30:
Fjöldi ungra fiðluleikara úr Suzukitónlistarskólanum í Reykjavík spila og syngja svo afmælissönginn með gestum í Myndasal.
Kl. 15:
Opnun afmælissýninga í Bogasal og í Horni:
Sýningarnar Silfur Íslands í Bogasal og Silfursmiður í hjáverkum í Horni verða opnaðar.
Ávarp flytja: Margrét Hallgrímsdóttir þjóðminjavörður, Vigdís Finnbogadóttir formaður Afmælisnefndar, Katrín Jakobsdóttir Menntamálaráðherra og Sverrir Kristinsson formaður Minja og Sögu,vinafélags Þjóðminjasafnsins.
Kvennakór Háskóla Íslands syngur ásamt táknmálstúlki við opnunina.
Kl. 18.30:
Óvænt uppákoma á grunnsýningu.
Kl. 19-20.30:
Ungir tónlistarmenn spila víðsvegar um safnið. Kammerhópar frá Tónlistarskólanum í Reykjavík og söngtríóið Mr. Norrington skemmta gestum og skapa stemningu í kringum safngripi.
Kl. 20.30-21:
Hljómsveitin Ylja spilar í Myndasal.
Kl. 21.-21.30:
Hljómsveitin Hjaltalín spilar í Myndasal.

Verið velkomin, ókeypis aðgangur! Einnig ókeypis aðgangur vikuna 26.2-3.3.

Sjúkdómar og lýðheilsa á átjándu og nítjándu öld

Félag um átjándu aldar fræði heldur málþing undir yfirskriftinni
Sjúkdómar og lýðheilsa á átjándu og nítjándu öld
Flutt verða fjögur erindi sem hér segir:
„Að leysa kind frá konu“ — ljósmóðurlist og vísindi fyrr á öldum
Helga Gottfreðsdóttir, dósent við námsbraut í ljósmóðurfræði, hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands
Almenningsfræðsla um heilbrigðismál 1749–1834
Halldór Baldursson, læknir
~ KAFFIHLÉ ~
Alþjóðlegar kenningar um lífslíkur og heilsufar í íslenskum veruleika 18. og 19. aldar
Ólöf Garðarsdóttir, prófessor í félagssögu við menntavísindasvið Háskóla Íslands
Jón Hjaltalín (1807–1882) og heilnæmisfræði.
Umbótahugmyndir og áherslur
Sigurgeir Guðjónsson, sagnfræðingur
Fundarstjóri: Kristín Bragadóttir, doktorsnemi í sagnfræði
Flutningur hvers erindis tekur um 20 mínútur.
Um 10 mínútur gefast til fyrirspurna og umræðna að loknu hverju erindi.
Veitingar verða á boðstólum í hléi fyrir framan fyrirlestrasalinn á 2. hæð.
Útdrættir úr erindum liggja frammi á málþinginu.
Þeir verða síðar aðgengilegir á heimasíðu félagsins, http://fraedi.is/18.oldin/

Hádegisfyrirlestur Ívars Brynjólfssonar um ljósmyndun á tímabilinu 1970-1990

Þriðjudaginn 19. febrúar kl.12 mun Ívar Brynjólfsson ljósmyndari fjalla um ljósmyndun á tímabilinu 1970-1990 í fyrirlestri á vegum Þjóðminjasafnsins. Ívar mun fjalla um stefnur og strauma og mismunandi hópa ljósmyndara á tímabilinu.
Efni fyrirlestrarins tengist nýútgefinni skýrslu Þjóðminjasafnsins, Þættir úr sögu ljósmyndunar á Íslandi 1970-1990 eftir Steinar Örn Atlason og sýningunni Ljósmyndun á Íslandi 1970-1990 sem nú stendur yfir í Bogasal Þjóðminjasafns. Á sýningunni eru myndir þeirra ljósmyndara sem fjallað er um með beinum hætti í skýrslunni en í henni er leitað leiða til að fjalla um sögu íslenskrar ljósmyndunar og sjónum beint að ólíkum félagslegum sviðum innan greinarinnar: ljósmyndaklúbbum, atvinnu- og áhugamönnum, og ljósmyndasöfnum. Þátttakendur á sýningunni eru fulltrúar ólíkra sviða ljósmyndunar á þessu tímabili, frá stofuljósmyndun til listrænnar ljósmyndunar.
Fyrirlesturinn er ókeypis og allir velkomnir.

Hvað ef? Íslandssagan sem gæti hafa gerst

Næstkomandi þriðjudag, þann 29. janúar, verður 8. fyrirlestur vetrarins í hádegisfyrirlestraröð Sagnfræðingafélags Íslands en á vormisseri er yfirskrift fyrirlestraraðarinnar Hvað er sögulegur skáldskapur?
Guðni Th. Jóhannesson nýráðinn lektor í sagnfræði við Háskóla Íslands mun að þessu sinni flytja fyrirlesturinn „Hvað ef? Íslandssagan sem gæti hafa gerst.“
Fyrirlesturinn er haldinn í fyrirlestrasal Þjóðminjasafns Íslands og hefst klukkan 12:05.
Fólk hefur lengi velt því fyrir sér sem gæti hafa gerst í mannkynssögunni en gerðist ekki. Hvað hefði gerst ef Persar hefðu lagt Grikkland undir sig í fornöld? Hvað ef suðurríkin hefðu haft betur í bandarísku borgarstyrjöldinni? Hvað ef Hitler hefði fallið í fyrri heimsstyrjöldinni? Vissulega getur verið gaman að velta fyrir sér spurningum af þessu tagi en hafa þær eitthvert gildi í sagnfræði? Í erindinu verður komist að þeirri niðurstöðu að því megi hiklaust svara játandi. Hugleiðingar um það sem gæti hafa gerst hjálpa okkur til að skilja betur hvers vegna svo fór sem fór hverju sinni; hvað var nær óumflýjanlegt og hvað var eingöngu háð tilviljunum og duttlungum örlaganna. Nefnd verða nokkur dæmi úr Íslandssögunni þessu til stuðnings, allt frá þjóðveldi norrænna manna í Vesturheimi fyrir þúsund árum til þýsks hernáms í seinna stríði og bankahruns sem aldrei varð á okkar dögum.

Sýningarlok og leiðsögn um ljósmyndasýningu

Sunnudaginn 27. janúar verður boðið uppá leiðsögn með Ívari Brynjólfssyni ljósmyndara um sýninguna Ljósmyndun á Íslandi 1970-1990. Leiðsögnin hefst kl. 14 og er ókeypis. Á sunnudag er einnig lokadagur sýningarinnar Einvígi aldarinnar. Fischer og Spassky-40 ár sem staðið hefur í Horni á 2. hæð frá því í mars 2012.

Frekari upplýsingar um sýninguna Ljósmyndun á Íslandi 1970-1990 , má lesa hér: /syningar/sersyningar/syningar-i-gangi//nr/3658
og um Einvígi aldarinnar. Fischer og Spassky-40 ár : /syningar/sersyningar/syningar-i-gangi//nr/3379