Ráðstefnur, fundir og sýningar – Page 16

Málstofa um hagsögu – Haustmisseri 2008

Málstofa um hagsögu fer nú aftur af stað eftir sumarfrí og standa að henni sem fyrr gamalgrónar greinar í nýjum skipulagseiningum Háskóla Íslands, sagnfræði (í sagnfræði- og heimspekideild) og hagfræði (í hagfræðideild). Málstofan verður annan hvern miðvikudag í stofu 303 í Árnagarði, kl. 16.00-17:00.

Dagskrá haustmisseris 2008
17. september
HELGI SKÚLI KJARTANSSON: Framboð og eftirspurn eftir heimilum.
Heimilafjöldi og fólksfjöldaþak á Íslandi
1. október
KRISTJANA KRISTINSDÓTTIR: Lén, lénsmenn og reikningshald lénsmanna frá 16.
öld til 1662
15. október
JÓNAS HARALZ: Forsendur viðreisnar
29. október
GUÐMUNDUR JÓNSSON: Fiskveiðiþjóðir í vanda: Viðbrögð í íslenskum og norskum
sjávarútvegi við kreppunni miklu 1930-1939
12. nóvember
MAGNÚS SVEINN HELGASON: Stöðlun vöru og verslunar. Sænskir samvinnumenn,
kapítalismi og hagræðingarstefnan á millistríðsárunum
26. nóvember
HANNES HÓLMSTEINN GISSURARSON: Kjör hinna bágstöddustu á Íslandi í
samanburði við önnur lönd 1995-2004
Allir velkomnir!

Sigurðar Nordals fyrirlestur – „Fresh light on Þorleifur Repp"

Dr. Andrew Wawn, prófessor við háskólann í Leeds á Englandi, flytur opinberan fyrirlestur í Þjóðarbókhlöðunni, sunnudaginn 14. september nk., á fæðingardegi dr. Sigurðar Nordals. Fyrirlesturinn verður fluttur á ensku og nefnist: „Fresh light on Þorleifur Repp.“
Í fyrirlestri sínum mun Andrew Wawn fjalla um áður ókannað efni úr fórum fjölskyldu Þorleifs Repps (1794-1857), tengt ævi og störfum hans á sviðum textafræði, stjórnmála og bókmennta. Andrew mun gera almenna grein fyrir hvers konar efni þetta er og hvaða máli það skiptir. Jafnframt mun hann fjalla um einstök fornvitnileg atriði frá mismundi skeiðum í lífi Þorleifs: óbirt kvæði á íslensku frá yngri árum hans, óbirt brot af þýðingu á fornsögu á ensku og kompu með minnisgreinum og textabrotum á ensku, dönsku og íslensku frá síðari árum hans. Ásamt óbirtum bréfum gefur þetta efni svipmynd af einkalífi þessa skapheita og vonsvikna menntamanns og menningargagnrýnanda.
Allir eru velkomnir.

Andrew Wawn hefur kennt íslensk fræði um árabil við háskólann í Leeds. Rannsóknir hans hafa einkum beinst að viðtökum á íslenskum fornbókmenntum á 19. öld, m.a. störfum Þorleifs Repps sem Andrew gerði grein fyrir í bókinni: The Anglo Man: Þorleifur Repp, philology and nineteenth century Britain (Reykjavík 1991).
Fyrirlesturinn er í boði Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum.

Strúktúralismi á tímamótum: aldarafmæli Claude Lévi-Strauss – Ráðstefna á vegum Hugvísindastofnunar og Mannfræðistofnunar Háskóla Íslands

Laugardaginn 6. september fer fram ráðstefna í Hátíðarsal Háskóla Íslands um strúktúralisma í mannvísindum í tilefni af aldarafmæli franska mannfræðingsins Claude Lévi-Strauss. Hann er talinn einn helsti kenningasmiður síðustu aldar. Ráðstefnan er haldin á vegum Hugvísindastofnunar og Mannfræðistofnunar með aðstoð sendiráða Frakklands, Kanada og rektors Háskóla Íslands. Fluttir verða sjö fyrirlestrar. Aðalfyrirlesarar verða Philippe Descola, sem tók við embætti Lévi-Strauss við Collège de France, og Margaret Lock, prófessor við McGill háskóla í Kanada. Flestir fyrirlestranna fara fram á ensku.
Ráðstefnan stendur frá kl. 10:00 til 16:00 og er öllum opin.

Dagskrá
10:00     Setning
10:10     Philippe Descola: “From nature to culture, and back”
11:10      Kaffihlé
11:30    Pétur Gunnarsson: “Regnskógabeltið raunamædda”
11:50      Kristín Lofsdóttir: “Lévi-Strauss’s dualistic categories: Rethinking colonialism and Icelandic identity”
12:10    Gísli Pálsson: “Biosociality: Good to think with?”
12:30    Hádegishlé
14:00       Margret Lock: “Resituating the genetic body: From structure to function”
15:00       Sigurjón B. Hafsteinsson: “Indigenous media and structuralism”
15:20       Torfi H Tulinius: “Reading the Sagas with Claude Lévi-Strauss

Áhugaverðar málstofur á samstarfsráðstefnu H.Í. og Manitoba-háskóla

Athygli er vakin á áhugaverðum málsstofum á samstarfsráðstefnu Háskóla Íslands og Manitobaháskóla sem haldin verður í aðalbyggingu HÍ 28. og 29. ágúst.
Á ráðstefnunni eru m.a. á dagskrá málstofur sem kunna að vekja áhuga sagnfræðinga.
Ráðstefnan fer fram á ensku og er öllum opin

Hátíðarsalur kl. 13:00-14:30
Session 1: Ecological knowledge, power and politics in Manitoba
Rachel Eni and Gladys Rowe: “Connection to Land and Traditional Ecological
Knowledge as Determinants of Holistic Health and Well Being: Sharing the
Experiences of Cree Women in Northern Manitoba 1939-1964”
Gerald Friesen: “Nature and Culture in the Manitoba Political Tradition”
Jean Friesen: “Race, Power and Timber: Shaping a National landscape for
Manitoba 1815-1875”
Föstudagurinn 29 ágúst
Hátíðarsalur kl. 13:00-14:30
Session 6: Culture and nature
Pam Perkins: “A Land that Freezes and Burns: Romantic-Era British Travellers
in Iceland”
Astrid E.J. Ogilvie: “Northern Narratives: Social and Geographical Accounts
from Norway, Iceland and Canada (NORSAGA): A Project for IPY”
Gabriel Malenfant: “How Do Cultural Links With Nature Disappear? An
Icelandic Example”
Hátíðarsalur kl. 15:00-16:00
Session 7: Home and Elsewhere
Pétur Knútsson: “Lögheimili sannleikans, the Citizenship of Truth: a
Barfieldian reading of Ari the Wise”
Úlfar Bragason: “The Emigration to the New World: A successful advertising
campaign?”
Dagskrána í heild má finna hér.

Áhugaverðar málstofur á samstarfsráðstefnu H.Í. og Manitoba-háskóla

Alþjóðleg málstofa í tengslum við verkefnið Microhistory in Higher Education – Mánudaginn 25. ágúst

Workshop at the Reykjavík Academy
the 25th of August in Reykjavík, Iceland
Sponsored by the Tempus Foundation (Budapest)
Um er að ræða alþjóðlega málstofu um þriggja ára verkefni sem nefnist Microhistory in Higher Education og er samstarfsverkefni fræðimanna í RA og annarra frá Ungverjalandi og Noregi.
Fundurinn stendur frá kl. 10-15 í sal Reykjavíkurakademíunnar.
Allir þeir sem hafa áhuga á að taka þátt eru velkomnir.

Dagskrá fundarins er eftirfarandi:
10:00 am – Introduction
10:15-11:30 – Theory
Sigurður Gylfi Magnússon: “The Icelandic School of Microhistory – Some
Historiograpical Notes.”
András Lugosi: “Thick Interpretations: Toward a Hermeneutical Turn of
Microhistory?”
István Szijártó: “Puzzle, Fractal, Mosaic. Thoughts on Microhistory.”
11:30-11:45 – Coffee Break
11:45-12:30 – Practice I
Davíð Ólafsson: “Micro- / Bio- / Case-. Studying the Life and Work of Sighvatur
Grimsson.”
Mónika Mátay: “Self-Fashioning in the Courtroom: Microhistory & the Legal
Experience.”
12:30-13:00 – Lunch
13:00-13:45 – Practice II
Gudný Hallgrímsdóttir: “A Common Woman´s Autobiography or a Humorous Story
of a Fool.”
Arnfinn Kjelland: “The Norwegian Tradition of Farm- and Genealogical History as
Source for Microhistorical research.”

Minningarfyrirlestur Jóns Sigurðssonar 11. ágúst

Mánudaginn 11. ágúst kl. 10:30 flytur Ida Blom, prófessor emerita við Háskólann í Björgvin í Noregi, árlegan Minningarfyrirlestur Jóns Sigurðssonar á vegum Sagnfræðistofnunar Háskóla Íslands. Fyrirlestur Idu Blom er jafnframt opnurnarfyrirlestur 9. ráðstefnu norrænna kvennasögu og kynjasögufræðinga, sem stendur yfir dagana 11.-13. ágúst nk.
Fyrirlestur Idu Blom nefnist: Finding a new past – from national women’s history to transnational gender history
Fyrirlestur Idu er öllum opinn og eru sagnfræðingar sem og aðrir áhugasamir um kvenna- og kynjasögu hvattir til að mæta.

Ida Blom er meðal þekktustu sagnfræðinga Norðurlanda og hefur skrifað fjölda greina og bóka, bæði um norska sögu en einnig í alþjóðlegu samhengi. Blom var nýlega kjörin heiðusfélagi í samtökum bandarískra sagnfræðinga, sjá t.d. viðtal Alice Kessler-Harris við Idu Blom: http://www.historians.org/Perspectives/issues/2006/0612/0612int1.cfm
Þeir sem enn eiga eftir að skrá sig á ráðstefnuna sjálfa geta skoðað dagskrá hennar á www.qhist08.is og skráð sig og greitt ráðstefnugjald, eða hjá Gestamóttökunni, sem mun hafa aðstöðu í stofu 225 í Aðalbyggingu Háskóla Íslands meðan á ráðstefnu stendur. Afhending ráðstefnugagna og skráning hefst í Aðalbyggingu kl. 8:30 mánudaginn 11. ágúst.

Kaþólskir Vestfirðir í fortíð og nútíð – Málþing að Hrafnseyri föstudaginn 22. ágúst 2008

Föstudaginn 22. ágúst verður haldið málþing að Hrafnseyri við Arnarfjörð, sem ber yfirskriftina ,,Kaþólskir Vestfirðir í fortíð og nútíð”. Á meðal fyrirlesara verða Gunnvör Karlsdóttir, Margaret Cormack, Torfi H. Tulinius, Helga Kress og Michaela Kristin-Kali.
Ætlunin er að skoða í sögu miðaldakristninnar á svæðinu og þær breytingar sem nú eru að verða með fjölda nýbúa frá Póllandi og Filipseyjum. Eftirtaldir þættir verða skoðaðir út frá sjónarhóli sagnfræði, mannfræði, bókmenntafræði og guðfræði.

Að málþinginu standa Vestfirðir á miðöldum, Háskólasetur Vestfjarða, Fjölmenningarsetur, Safn Jóns Sigurðssonar að Hrafnseyri og Héraðsskjalasafnið á Ísafirði.

Dagskráin hefst kl. 13:00 og lýkur með sameiginlegum kvöldverði á Ísafirði á föstudagskvöldið. Boðið verður upp á rútuferð frá Ísafirði að Hrafnseyri og aftur til baka að loknu málþingi. Gistimöguleikar á Ísafirði eru m.a. Hótel Ísafjörður og Gamla gistihúsið. Gistiaðstaða er einnig í Bolungarvík og í Súðavík.

Klausturgarðar og kostur Skálholts, laugardaginn 28. júní kl 14:00

Félagið Matur-Saga-Menning gengst fyrir kynningu á matarháttum og garðrækt á hinum forna Skálholtsstað. Mjöll Snæsdóttir fornleifafræðingur og Ingólfur Guðnason garðyrkjufræðingur halda stutt erindi. Einnig verður farið í stutta staðarskoðun undir leiðsögn heimamanna og bragðað á krásum úr eldhúsi Skálholtsskóla.

Mjöll Snæsdóttir fornleifafræðingur flytur erindi um kost Skálholts. Hún hefur stýrt forleifauppgreftri á staðnum undanfarin ár og byggir hún erindið að miklu leyti á þeim rannsóknum. Ingólfur Guðnason garðyrkjufræðingur fjallar um ræktun í klaustrum miðaldanna og hugsanleg áhrif hennar utan klaustra. Ingólfur hefur kynnt sér margvíslegar heimildir um ræktun til forna á Skálholti og eins hefur hann gert jurtagarð við Skálholt. Þar má sjá sýnishorn nytjajurta sem kunnar voru í Skálholti á fyrri öldum. Væntanlega verður garðurinn í fullum skrúða.
Skálholtsskóli leggur áherslu á sögutengda ferðaþjónustu og frá árinu 1997 hefur verið boðið þar upp á veitingar sem tengjast sögu staðarins. Í þetta sinn verður reitt fram “Kaffihlaðborð Valgerðar biskupsfrúar”. Þar verður í boði ýmislegt góðgæti sem hefur verið á borðum heldra fólks um 1800.
Að félaginu Matur- Saga- Menning stendur fagfólk og annað áhugafólk um mat, þjóðleg fræði og sögu sem auka vill veg þjóðlegra matarhefða á Íslandi og
kynna og auka þekkingu á íslenskum mat og matarmenningu. Skálholt er um 90 km frá Reykjavík í hjarta uppsveita Árnessýslu.
Allir eru velkomnir, aðgangseyrir er kr. 1000.- og eru kaffiveitingar innifaldar í verðinu.
Nánari upplýsingar veita:
Ingólfur Guðnason engi@engi.is, sími 486 8913
Sólveig Ólafsdóttir solveig@simnet.is, sími 892 1215

Skipalestir á stríðsárunum – Hlutverk Íslands í heimssögunni

Sagnfræðistofnun Háskóla Íslands og Alþjóðaver efna í samvinnu við sex erlend sendiráð til ráðstefnu og minningaratburða í Reykjavík 9-13 júlí 2008
Vísindamenn og eftirlifendur ræða mikilvægi skipalestanna fyrir sigur í Seinni heimsstyrjöldinni og hernaðarlegt mikilvægi Íslands
Sagnfræðistofnun Háskóla Íslands og Alþjóðaver standa dagana 9.-13. júlí fyrir ráðstefnu og minningaratburðum um skipalestir Bandamanna til Rússlands í Seinni heimsstyrjöldinni. Skipalestirnar, sem söfnuðust saman á Íslandi, voru mikilvægur þáttur í sigri Bandamanna.
Dagskráin hefst um borð í breska herskipinu HMS Exeter við Miðbakka miðvikudaginn 9. júlí en skipið kemur sérstaklega til Íslands af þessu tilefni. Alþjóðleg sagnfræðiráðstefna verður haldin á Háskólatorgi 10-11 júlí og efnt verður til fleiri minningaratburða um helgina.
Þetta er í fyrsta sinn sem eftirlifendum frá þátttökuríkjum Skipalestanna er boðið til samræðu við sagnfræðinga með þessum hætti. Margir eftirlifendurnir munu heimsækja Ísland í fyrsta sinn síðan þeir tóku þátt í þessum sögulegu atburðum fyrir meira en sextíu árum. Sagnfræðingar frá Bretlandi, Rússlandi, Bandaríkjunum, Kanada, Noregi og Ástralíu varpa ljósi á sögu siglinganna og mikilvægi þeirra. Þá fjallar Þór Whitehead prófessor um hernaðarlegt mikilvægi Íslands.

Forseti Íslands Ólafur Ragnar Grímsson er verndari ráðstefnunnar og minningaratburðanna. Landsbankinn er styrktaraðili. Atburðirnir eru haldnir í samvinnu við sendiráð Rússlands, sendiráð Bretlands, sendiráð Bandaríkjanna, sendiráð Kanada, sendiráð Noregs og sendiráð Danmerkur á Íslandi.
Í tilefni af ráðstefnunni verður sett upp sérstök sýning um sögu Skipalestanna. Á henni verða myndir úr fórum þeirra sem þátt tóku í siglingunum til Rússlands á stríðsárunum, myndir frá söfnum frá nokkrum löndum, kort og málverk.
Skipalestir sem fluttu vistir og vopn frá Bandaríkjunum og Evrópu til Austurvígstöðvanna í gegnum Ísland í Seinni heimsstyrjöldinni eru vanmetinn þáttur í heimssögunni og sögu Íslands. Djarfir sjómenn frá mörgum löndum réttu hjálparhönd til þeirra sem áttu í harðri varnarbaráttu gegn hersveitum nasista.
Fjölþjóðlegur floti safnaðist saman á Íslandi, sigldi á haf út og átti fyrir höndum langa siglingu og stöðugar árásir kafbáta Þjóðverja. Þeir sem komust á leiðarenda sýndu ótrúlega þrautseigju og hugprýði. Í Rússlandi er þess minnst með stolti og þakklæti hvernig bandamenn komu til hjálpar þegar allar bjargir virtust bannaðar. Siglingarnar kostuðu miklar mannfórnir en þar sem um var að ræða sjómenn en ekki hermenn hefur í mörgum tilfellum hlutur þessara afreksmanna fallið í skugga af viðurkenningum til hermanna.
Þeir sem þátt tóku í siglingunum hafa átt samskipti og haldið hópinn. Um nokkurra ára skeið hafa samtök, sem stofnuð voru í Rússlandi til að halda minningu skipalestanna á lofti, litið til Íslands sem vöggu lestanna og óskað eftir samstarfi til að rækta minningu þessara mikilvægu atburða.
Hugmynd að minningaratburðum um skipalestirnar má rekja til Péturs H. Ólafssonar sjómanns sem sigldi með skipalestunum til Rússlands á stríðsárunum. Hann hefur í seinni tíð verið afar virkur í starfi eldri borgara. Pétur var nýverið sæmdur heiðursmerki Rússa og hefur tekið þátt í minningaratburðum einkum með Rússum og Bretum en einnig fulltrúum fleiri þjóða.
Dagskrá ráðstefnunnar og nánari upplýsingar má sjá á heimasíðu Hugvísindastofnunar, www.hugvis.hi.is/page/Convoys

Nánari upplýsingar veita Kristján Guy Burgess framkvæmdastjóri Alþjóðavers í síma 699 0351, kgb@global-center.org og Eliza Reid verkefnisstjóri í síma 893 4173 eliza@elizareid.com