Skip to content
Nýjustu fréttir úr Kolkuósi
Þriðjudaginn 19. október flytur Ragnheiður Traustadóttir,
fornleifafræðingur og aðjúnkt við Háskólann á Hólum í Hjaltadal, erindi í
fyrirlestrasal Þjóðminjasafns Íslands um fornleifauppgröftinn í Kolkuósi.
Ragnheiður er stjórnandi Hólarannsóknar og er uppgröfturinn í Kolkuósi
talinn varpa ljósi á ástæður þess að biskupsstólnum var valinn staður á
Hólum 1106.
Fyrirlesturinn hefst kl. 12:05 og er öllum opinn.
Á sýningunni Endurfundir í Þjóðminjasafninu má sjá ýmsa forvitnilega
forngripi frá Hólarannsókninni og er um hana fjallað i veglegri bók sem
gefin var út í tengslum við sýninguna.
Hin forna meginhöfn Skagfirðinga við Kolkuós er talinn vera ástæðan fyrir
því að valdamiðstöð Norðlendinga reis á Hólum. Hún hefur verið
þaulskipulagt athafnasvæði með fjölda búða sem tengdust um götu eftir
endilöngum tanga. Þarna hefur verið gott skipalægi og greinileg merki hafa
fundist um líflega milliríkjaverslun, bæði með nauðþurftir og munaðarvöru.
Höfnin var í notkun frá landnámi fram á 16. öld að kostir hennar virðast
hafa spillst auk þess sem veraldleg völd Hólabiskupa rýrnuðu.
Vegna ágangs sjávar er sáralítill jarðvegur eftir á klöppinni en
fornleifafræðingar hafa náð undraverðum árangri í kapphlaupi við óblíð
náttúruöflin frá árinu 2003.
Slóðin á nýja heimasíðu um uppgröftinn er
http://holar.is/holarannsoknin/kolkuos/
Þriðjudaginn 12. október mun Ny Björn Gustafsson frá háskólanum í
Stokkhólmi flytja erindi um fornmálmfræði í Þjóðminjasafni Íslands.
Fyrirlesturinn er haldinn á ensku og hefst kl 16:00 í fyrirlestrasal
safnsins. Aðgangur er ókeypis og allir velkomnir.
Ny Björn Gustafsson hefur rannsakað jarðfundna skartgripi og leifar af
fornum smiðjum, aðallega á Gotlandi, og reynt að komast að því hvað var
smíðað þar, hvar málmurinn var unninn og hvað var unnið úr honum. Fjöldi
slíkra smiðja frá víkingaöld hefur fundist á Gotlandi og víðar í
Skandinavíu síðustu 30 árin og fjölmargir málmgripir bíða rannsókna í
söfnum víða um Norðurlönd. Þeir fundust á tímum þegar þekking á þessu
sviði var lítil eða engin, en með nútímatækni er hægt varpa ljósi á
uppruna þeirra og gerð.
Í fyrirlestrinum verður fjallað um hvernig finna megi þessa
framleiðslustaði, hvernig túlka megi gripina með hjálp nýrra
flokkunaraðferða og að lokum hvernig rannsaka megi magn málma í beinum og
finna þannig hverjir unnu málminn.
Aðalfundur Sögufélags verður haldinn laugardaginn 23. október kl. 15 í Fischersundi 3.
Eftir venjuleg aðalfundarstörf mun Dr. Unnur Birna Karlsdóttir flytja
fyrirlesturinn: “Náttúrusýn og virkjanir”.
Síðan verður boðið upp á léttar veitingar.
Stjórnin biður áhugasama félagsmenn að taka eftirmiðdaginn frá.
Aðalfundur Sögufélags verður haldinn laugardaginn 23. október kl. 15.
Eftir venjuleg aðalfundarstörf mun Dr. Unnur Birna Karlsdóttir flytja
fyrirlesturinn: “Náttúrusýn og virkjanir”.
Síðan verður boðið upp á léttar veitingar.
Stjórnin hvetur alla félagsmenn til að fjölmenna á fundinn.
Aðrar fréttir:
Sögufélag kemur ekki við sögu í fjárlagafrumvarpinu. Þar sem við töldum okkur vera í
samstarfi við Alþingi vegna útgáfu Acta yfirréttarins (framhald af Alþingisbókunum
og samstarfsverkefni Sögufélags og Þjóðskjalasafns Íslands) kemur þetta stjórninni
nokkuð á óvart. En við höfum lagt inn beiðni um að ganga á fund fjárlaganefndar og
eigum ekki von á öðru en að okkur verður tekið vel.
Björg Thorarensen Prófessor við lagadeild Háskóla Íslands heldur fyrirlestur undir nafninu: „Hvað eru stjórnlög?” í hádegisfyrirlestraröð Sagnfræðingafélagsins þriðjudaginn 12. október n.k. kl 12:05. Fyrirlesturinn verður fluttur í fyrirlestrarsal Þjóðminjasafns Íslands og er öllum heimill aðgangur, meðan húsrúm leyfir.
Í fyrirlestrinum leitast Björg við að svara þeirri spurningu hvort fyrirhugað stjórnlagaþing
sé líklegt til að treysta tengsl stjórnarskrárinnar við þjóðina og skapa sátt um þau
grunngildi og undirstöður sem íslenskt samfélag hvílir á.
Með stjórnlögum er almennt átt við lög sem ríki setja sér um grundvallarreglur
varðandi skipulag og æðstu stjórn ríkisins og valdmörk þeirra sem fara með ríkisvald
– oftast er þeim safnað saman í lagabálk sem kallaður er stjórnarskrá eða
grundvallarlög. Um setningarhátt stjórnlaga og stöðu þeirra í lagakerfinu gilda
önnur sjónarmið en eiga við um önnur lög ríkisins. Þar má fyrst nefna að í
lýðræðislegu skipulagi hafa stjórnlög nánari tengsl við þjóðina en á við um almenn
lög sem löggjafinn setur. Þannig er vísað til þess að þjóðin sjálf sé
stjórnarskrárgjafinn, frá henni sé sprottið valdið sem handhöfum ríkisvaldsins er
falið að fara með í hennar umboði. Af þeirri ástæðu er algengt að í stjórnlögum sé
mælt fyrir um að þjóðin skuli taka beina og milliliðalausa afstöðu til setningar
þeirra eða breytinga á þeim. Vegna hins sérstaka eðlis stjórnlaga sem leggja
grunninn að störfum valdhafanna og setja þeim ákveðin mörk í samskiptum við
borgarana gilda flóknari reglur um breytingar á þeim en öðrum lögum. Þannig er
spornað við því að grunnurinn að stjórnskipulaginu og réttindavernd borgara verði
háður pólitískum dægursveiflum.
Í fyrirlestri sínum mun Björg fjalla um eðli stjórnlaga út frá þessum
megineinkennum, en einnig nánar um efni slíkra laga og þá sérstaklega hvað einkennir
góð stjórnlög. Lagt verður mat á hvernig íslensk stjórnlög sem bundin eru í
lýðveldisstjórnarskrána frá 1944 falla að þeim hugmyndum og hvers vegna tilraunir
til að endurskoða nokkra lykilþætti hennar hafa ekki borið árangur. Þjóðin stendur
nú frammi fyrir verkefni sem á sér ekki hliðstæðu í öðrum löndum, að koma saman á
þjóðfundi og síðan að kjósa til stjórnlagaþings sem ætlað er að endurskoða
stjórnarskrána. Björg mun leitast við að svara þeirri spurningu hvort þessi aðferð
sé líkleg til að treysta tengsl stjórnarskrárinnar við þjóðina og skapa sátt um þau
grunngildi og undirstöður sem íslenskt samfélag hvílir á.
Sunnudaginn 12. september mun Rannsókna- og fræðasetur Háskóla Íslands á Norðurlandi vestra standa fyrir málþingi í tilefni þess að á næsta ári verða 200 ár frá fæðingu Jón Sigurðssonar forseta.
Málþingið ber yfirskriftina “Framtíð Jóns Sigurðssonar – Karlar á stalli og ímyndasköpun”
Fer málþingið fram í Bjarmnesi á Skagaströnd og stendur yfir milli klukkan 13:00-16:30.
Allir velkomnir
Á næsta ári eru liðin 200 ár frá fæðingu Jóns Sigurðssonar, forseta Kaupmannahafnardeildar Hins íslenska bókmenntafélags. Í tilefni af þessum tímamótum skipaði Alþingi nefnd sem
hefur undirbúið afmælisdagskrá með hátíðum, ráðstefnum, sýningum, frímerkjaútgáfu, minjagripahönnun og ritgerðasamkeppni grunnskólabarna, svo fátt eitt sé nefnt.
Fræðasetur Háskóla Íslands á Norðurlandi vestra tekur forskot á sæluna og stendur fyrir málþinginu sem beinir sjónum að því með hvaða hætti minningin um Jón forseta sem leiðtoga
Íslendinga í sjálfstæðisbaráttunni varð til og mótaðist í íslensku samfélagi á fyrstu áratugunum eftir andlát hans. Málþingið ætti að vera sérstaklega áhugavert fyrir þá sem hafa áhuga á
menningartengdri ferðaþjónustu og ímyndarmálum.
Á málþinginu veltir Sigurður Gylfi Magnússon sagnfræðingur fyrir sér samhengi samfélagsþróunar og þess hvernig þjóðin hefur kosið að muna fortíð sína. Þá talar Páll Björnsson sagnfræðingur, sem sendir frá sér rit um arfleifð Jóns Sigurðssonar á afmælisárinu, um sameiningartáknið Jón Sigurðsson sem menn gera gjarnan að samherja sínum í pólitískum
hitamálum. Guðmundur Hálfdanarson sagnfræðingur fjallar næst um það hvernig hugmyndin um hetjuna hefur bæði verið notuð til að réttlæta tilvist Háskóla Íslands og til að gagnrýna
starfsemi hans. Síðast, en ekki síst, ræðir Jón Karl Helgason bókmenntafræðingur um þjóðardýrlinginn og spyr hver framtíð Jóns Sigurðssonar sé í því hlutverki á næstu árum og áratugum. Í lokin verður góður tími til umræðna.
Kántrýbær er opinn á laugardagskvöldinu og á sunnudag í hádeginu og eftir ráðstefnu. Þeir sem hafa áhuga á gistingu á Skagaströnd vinsamlega hafi samband við Ólafíu Lárusdóttur í
síma 8987877. Þeim sem vilja samnýta bílferðir til og frá Skagaströnd er bent á samferda.is
Dagskrá:
kl. 13:00 Sigurður Gylfi Magnússon: Fortíð á réttu verði! Minningarframleiðsla samtímans
kl. 13:35 Páll Björnsson: „… hinn ókrýndi konungur Íslands.” Endurfæðingar Jóns Sigurðssonar forseta
kl. 14:10 Kaffihlé
kl. 14:30 Guðmundur Hálfdanarson: Hetjan og Háskólinn. Jón Sigurðsson og stofnun Háskóla Íslands
kl. 15:05 Jón Karl Helgason: Uppi á stórum stalli Jón. Hrókeringar á íslenskum þjóðardýrlingum
kl. 15:40 Umræður og fyrirspurnir
kl. 16:30 Lok
Lýsing á fyrirlestrum
Sigurður Gylfi Magnússon: Fortíð á réttu verði! Minningarframleiðsla samtímans
Spurt verður hvort eitthvað sé á minnið að treysta og hvernig einstaklingar og samfélög varðveita minningar sínar. Kynnt verða til sögunnar þrjú hugtök sem eru líkleg til að hjálpa fólki að átta sig á tengslum sínum við fortíðina og hvernig hún er numin. Hugtökin sem um ræðir eru “sameiginlegt minni” (e. collective memory), “sögulegt minni” (e. historical memory) og einstaklingsminni (e. individual memory). Þau verða síðan notuð til að greina samfélagsþróun á Íslandi á 19. og 20. öld og hvernig þjóðin hefur kosið að muna fortíð sína.
Loks verða þær hugmyndir tengdar við fyrirbærið “menningarlegt auðmagn” (e. cultural capital), það er hvernig samfélög, hópar og einstaklingar kjósa að nýta sér fortíðina með framleiðslu minninga af ýmsu tagi. Rætt verður um þýðingu þessarar starfsemi og hvaða hugmyndir hún gefur um virkni samfélagsins.
Páll Björnsson: „… hinn ókrýndi konungur Íslands.” Endurfæðingar Jóns Sigurðssonar forseta
Frá því snemma á 20. öld hefur minningin um Jón Sigurðsson forseta (1811-1879) verið sterkmeðal Íslendinga. Til hans hefur oft verið vitnað og minningu hans verið haldið á lofti af slíkum móð að óhætt er að fullyrða að Jón forseti hafi verið ― og sé jafnvel enn ― eitt mikilvægasta sameiningartáknið hérlendis. Minningarnar hafa birst með fjölbreyttum hætti, til að mynda í bókum, minningarritum, tímarits- og blaðagreinum, kveðskap, hátíðahöldum, minnismerkjum, minjagripum, myndum, málverkum, sögusýningum og uppbyggingu sögustaða. Og margsinnis hafa menn reynt að gera Jón að samherja sínum í pólitískum hitamálum. Í fyrirlestrinum verður fjallað um þessa minningarvæðingu í heild sinni með því að taka dæmi um ólíka minningarhætti. Einnig verður rætt um hverjir hafi einkum staðið fyrir því að helga sér það táknræna auðmagn sem fólst í minningunni um Jón forseta og hvaða hlutverki þessi minningarvæðing gegndi í myndun og viðhaldi íslenska þjóðríkisins á 20. öld.
Guðmundur Hálfdanarson: Hetjan og Háskólinn. Jón Sigurðsson og stofnun Háskóla Íslands
Háskóli Íslands var vígður 17. júní 1911 á aldarafmæli Jóns Sigurðssonar. Var þetta gert til að minnast þjóðhetjunnar ástsælu en um leið var ætlast til þess að minningin um hetjuna yrði Háskólanum til framdráttar. Í vígsluræðum skólans var hugmyndin um háskóla á Íslandi rakin til Jóns sem átti um leið að réttlæta tilvist slíkrar stofnunar í samtímanum. Síðar nýttu stjórnmálamenn á borð við Jónas Jónsson frá Hriflu sér Jón Sigurðsson og hugmyndir hans um þjóðskólann til að gagnrýna Háskóla Íslands fyrir að hann starfaði ekki í anda hetjunnar. Í fyrirlestrinum verður dæmið um hetjuna og háskólann notað til skýra hvernig „minningar“ um þjóðhetjur verða til og hvaða tilgangi þær þjóna í samtímanum. Hvernig „munum“ við Jón Sigurðsson og hvernig er „minningin“ um hann notuð í pólitískum deilum?
Jón Karl Helgason: Uppi á stórum stalli Jón. Hrókanir á íslenskum þjóðardýrlingum
Í miðbæ Reykjavíkur voru á árunum 1875 til 1931 sett upp líkneski af Bertel Thorvaldsen, Jónasi Hallgrímssyni, Jóni Sigurðssyni, Kristjáni IX og Hannesi Hafstein. Í vissum tilvikum voru uppi ólíkar hugmyndir um staðsetningu á einstökum styttum og nokkur dæmi eru um það að þær væru færðar frá einum stað til annars. Í fyrirlestri sínum rekur Jón Karl Helgason sögu þessara hrókana og setur þær í samband við hugmyndir sínar um stöðu og hlutverk evrópskra
þjóðardýrlinga.
Dagana 21-23. ágúst fer fram Frændafundur 7. Fundur þessi er ráðstefna sem haldin er á vegum Hugvísindasviðs Háskóla Íslands og Fróðskaparseturs Føroya í samvinnu við Norræna húsið. Fjallað verður um fjölbreytileg efni sem tengjast Íslandi og Færeyjum.
Fyrsta dag Frændafundar 7, laugardaginn 21. ágúst, fer ráðstefnuhald fram í fyrirlestrasal Þjóðminjasafns Íslands en annan dag hennar, sunnudaginn 22. Ágúst, fer ráðstefnan fram í Norræna húsinu. Þriðja daginn, mánudaginn 23. ágúst, mun hins vegar ráðstefnuhald fara fram í stofu 311 í Árnagarði.
Öllum er heimill ókeypis aðgangur en sjá má ítarlega dagskrá Frændafundar 7 með því að smella á nánar.
Dagskrá:
Laugardagur 21. ágúst
Fundarstaður: Fyrirlestrasalur í Þjóðminjasafni Íslands:
Fundarstjóri fyrir hádegi: Höskuldur Þráinsson
Fundarstjóri eftir hádegi: Zakaris Svabo Hansen
9:20 Ráðstefnan sett – Ástráður Eysteinsson, forseti Hugvísindasviðs Háskóla Íslands, flytur ávarp
9:30 Unnur Dís Skaptadóttir: Íslendingar í Færeyjum
10:00 Ólöf Garðarsdóttir: Á faraldsfæti. Þáttur aðfluttra í vexti Seyðisfjarðar við lok 19. aldar
10:30 Kaffihlé
11:00 Valgerður Jónsdóttir: Stokkur og spølaskjúrt
11:30 Jóan Pauli Joensen: Føroyskt matarhald og føroysk matmentan
12:00 Matarhlé – matarsmakk í boði Sendistovu Føroya og Norræna hússins
13:00 Annfinnur í Skála: Føroyar í stríðsárunum
13:30 Ragnheiður Kristjánsdóttir: Íslenskt samfélag í heimsstyrjöld
14:00 Høgni Djurhuus: Tíðindaflutningur millum Føroya og Íslands
14:30 Kaffihlé
15:00 Beinta í Jákupsstovu og Auður Styrkársdóttir: Samanburður á stöðu kvenna í politikki í Føroyum og Íslandi / Samanburður á stöðu kvenna í stjórnmálum í Færeyjum og á Íslandi
15:30 Petur Zachariassen: Lutfalsval og valdømisleistar í Føroyum og Íslandi seinastu 100 árini
16:00 Firouz Gaini: Ein lýsing av gerandislívinum og vælferðini hjá íslendskum og føroyskum skúlaungdómi síðan ár 2000
Sunnudagur 22. ágúst
Fundarstaður: Fyrirlestrasalur í Norræna húsinu
Fundarstjóri fyrir hádegi: Turið Sigurðardóttir
Fundarstjóri eftir hádegi: María Anna Garðarsdóttir
9:00 Bjarki M. Karlsson, Halldóra Kristinsdóttir, Jón Símon Markússon, Kristín Lena Þorvaldsdóttir, Kristján Árnason, Sigrún Gunnarsdóttir: Um hljóðkerfislegan breytileika í færeysku
9:30 Jóhannes Gísli Jónsson og Kristín Þóra Pétursdóttir: Fallstjórn lýsingarorða í íslensku og færeysku
10:00 Þórhallur Eyþórsson: Færeyska tilraunaeldhúsið. Breytingar á fallmörkun í þolmynd
10:30 Kaffihlé
11:00 Hjalmar P. Petersen: Móttøku- og keldumálsvirkni
11:30 Yelena Sesselja Helgadóttir: Hildibrandskviða á færeyska vísu
12:00 Matarhlé
13:00 Guðmundur B. Kristmundsson: Samskipti Færeyinga og Íslendinga á sviði menntamála
13:30 Kristján Sveinsson: Samgöngur milli Færeyja og Íslands frá miðbiki 19. aldar til samtíma
14:00 Jens Pauli A. Nolsøe: Handilsviðurskiftini millum Føroyar og Ísland
14:30 Kaffihlé
15:00 Ágústa Guðmundsdóttir, Bjarki Stefánsson, Hilmar Hilmarsson, Jón Bragi Bjarnason: Ensím úr færeyskum þorski í PENZIM?
15:30 Hans Andrias Sølvará: Gudfrøðistreymar og trúarligar vekingarrørslur í Føroyum og Íslandi
16:00 Ráðstefnunni slitið
Mánudagur 23. ágúst. Málstofa um tilbrigði í færeysku máli
Fundarstaður: Stofa 311 í Árnagarði
Fundarstjóri fyrir hádegi: Þórhallur Eyþórsson
Fundarstjóri eftir hádegi: Jóhannes Gísli Jónsson og Höskuldur Þráinsson
9:00 Höskuldur Þráinsson: Tilbrigði í færeyskri setningagerð – yfirlit
9:30 Hjalmar P. Petersen: K8 databasan í Hamborg og føroyskt-danskt málamót
10:00 Kaffi
10:30 Zakaris S. Hansen: Føroyskir tekstagrunnar
11:00 Jóhannes Gísli Jónsson: Frumlagsfall og frumlagssætið í færeysku
11:30 Victoria Absalonsen: Nýtslan av afturbendum fornøvnum í føroyskum
12:00 Hádegishlé
13:00 Þórhallur Eyþórsson: Tilbrigði í þolmynd í færeysku
13:30 Tania Strahan: Rannsóknir mínar á færeysku – yfirlit og framtíðaráform
14:00 Kristján Árnason: Færeyskar framburðarlendur: Getur RÁF orðið alvöru rannsókn?
14:30 Kaffi
15:00 Sigríður Sigurjónsdóttir: “Minnie sá at Jerry vaskaði sær”: Hvernig túlka færeysk börn fornöfn í aukasetningum?
15:30 Ásgrímur Angantýsson: Orðaröð í aukasetningum í færeysku
Laugardaginn 31. júlí nk. verður málþing haldið að Nýp á Skarðsströnd í tilefni þess að 175 ár eru frá fæðingu þjóðskáldsins sr. Matthíasar Jochumssonar.
Stendur málþingið yfir milli klukkan 15:00-17:00
Á árinu 2010 eru 175 ár frá fæðingu Matthíasar Jochumsonar, en hann fæddist þann 11. nóvember árið 1835 að Skógum í Þorskafirði. Að þessu tilefni verður málþing að Nýp á Skarðsströnd og hefur Kristjáni Árnasyni þýðanda/bókmenntafræðingi og Þórunni Erlu-Valdimarsdóttur rithöfundi verið boðið að fjalla um skáldið og verk hans.
Kristján mun flytja erindi um þýðingar og skáldskap Matthíasar og Þórunn mun fjalla um bernsku skáldsins að Skógum. Umræður að loknum erindum.
Málþingið er haldið á vegum Nýpurhyrnu; viðburðarflétta á sviði lista og fræða. Heimasíða Nýpurhyrnu er www.nyp.is
Út er kominn bók eftir Sigurð Gylfa Magnússon sagnfræðing er ber heitið Wasteland With Words: A social history of Iceland.
Wasteland With Words er umfangsmikil rannsókn á félagslegri og sögulegri þróun Íslands frá smáu sjávarútvegshagkerfi til hnattvædds efnhagslegs smáveldis. Bókin höfðar til allra þeirra sem áhuga hafa á þessu dularfulla eysamfélagi í Norður Atlantshafi og fyrir þá sem áhuga hafa á menningarsögu og félagssögu.
Í bókinni skoðar Sigurður Gylfi þróun og umbreytingu íslensks samfélags og menningar með því að rannsaka þá bókmenntalegu og sögulegu þætti sem mótað hafa þá íslensku menningararfleið sem landinn nýtur í samtímanum. Sigurður útlistar greiningu sína á sögu þessarar eyju á nákvæman og umfangsmiklan hátt, með því að skoða hvernig eitt frumstæðasta og fátækasta efnahagskerfi 19.aldar, grundvallað á sjávarútvegi og landbúnaði, óx í það að verða stórt og ríkt hagkerfi, þrátt fyrir fámenni og smæð í mörgu tilliti og á meðan viðhaldið sterkri menningarlegri sjálfsmynd. Nýjustu atburðir í sögu Íslendinga, hrun fjármálakerfis og kreppa íslenskra stjórnmála verða einnig tekin til greiningar og þau sett í sögulegt samhengi.
Ritdómur hefur birst um bókina í The Economist
Sigurður Gylfi Magnússon er sagnfræðingur að mennt og hefur um árabil fengist við rannsóknir á einsögu og íslenskri félags- menningar- og menntasögu svo dæmi séu tekin.
Sögufélagið hefur gefið út Ferðadagbækur Magnúsar Stephensen 1807-1808. Um útgáfur þessa sáu Anna Agnarsdóttir og Þórir Stephensen.
Dagbækurnar veita afar áhugaverða innsýn inn í þá umbrotatima á Íslandi og í Evrópu á þessum árum.
Árið 1807 gerðu Bretar stórskotaárás á Kaupmannahöfn og gengu Danir þá í lið með Frökkum. Breski flotinn var allsráðandi í norðurhöfum og hertók flest Íslandsskip. Magnús Stephensen var á einu þessara skipa og í þremur dagbókarbrotum frá 1807–1808 lýsir hann ferð sinni, hertökunni, dvöl sinni í Leith og Kaupmannahöfn og tilraunum sínum til að koma landsmönnum til hjálpar. Hann gaf út Eftirmæli átjándu aldar á dönsku, skrifaði fræðigreinar, nam ensku og sótti tónleika og veislur hjá fyrirmönnum. Napóleonsstyrjaldirnar eru alltaf í bakgrunninum, Kristján VII deyr og Friðrik VI tekur við ríkjum. Loks segir hann frá dvöl sinni í Björgvin þar sem hann leitaðist við að semja við norska kaupmenn um Íslandssiglingu. Einnig er hér birt ferðadagbók hans frá haustinu 1799.
Föstudaginn 11. júní kl. 13 ver Unnur Birna Karlsdóttir doktorsritgerð við Sagnfræði- og heimspekideild Háskóla Íslands. Fer vörnin fram í Hátíðarsal Háskóla Íslands í Aðalbyggingu.
Unnur Birna leggur fram til doktorsprófs í sagnfræði ritgerðina “Náttúrusýn og nýting fallvatna. Um viðhorf til náttúru og vatnsaflsvirkjana á Íslandi 1900-2008.”
Allir velkomnir meðan húsrúm leyfir.
Um ritgerðina:
Ritgerðin er byggð á ítarlegri rannsókn á umræðu um náttúru og vatnsorku á Íslandi og setur íslenska náttúrusýn jafnframt í samhengi við þær stefnur og strauma í vestrænni náttúrusýn sem skipta máli til að skilja þessa sögu. Tvær meginspurningar eru hafðar að leiðarljósi. Annars vegar spurningin um hvernig íslensk náttúrusýn þróaðist frá því um 1900-2008. Hins vegar spurningin um hvaða þættir búa í náttúrusýn Íslendinga sem leiða til þess að djúpstæður ágreiningur hefur verið um vatnsaflsvirkjanir á síðustu árum.
Efnið í stuttu máli:
Rannsóknin varpar ljósi á náttúrusýn Íslendinga, á 20. öld og fyrstu árum þeirrar 21., eins og hún birtist í umræðu um nýtingu vatnsaflsins. Grein er gerð fyrir hugmyndum um sambúð lands og þjóðar, og um náttúru- og umhverfisvernd. Fjallað er um umræðu um virkjanir allt frá því um 1900 fram til ársins 2008, og dregið fram hvaða sjónarmið stýra rökum manna með og á móti nýtingu fallvatna. Íslensk náttúrusýn er sett í alþjóðlegt samhengi með því að skoða hvernig erlendar hugmyndastefnur sem snerta sögu viðhorfa til náttúru og umhverfismála hafa haft áhrif á íslenska náttúrusýn síðastliðin 100 ár. Sérstakur gaumur er gefinn að því hvernig nýtingarstefna, rómantíska stefnan, þjóðernishyggja og tilteknir þættir í náttúruverndar- og umhverfisverndarhyggju komu við sögu og mótuðu náttúrusýn Íslendinga á rannsóknartímabilinu.
Aðalleiðbeinandi Unnar Birnu var Dr. Guðmundur Hálfdanarson, prófessor í sagnfræði. Andmælendur eru Dr. Þorvarður Árnason umhverfisfræðingur og Dr. Sigrún Pálsdóttir sagnfræðingur.
Unnur Birna Karlsdóttir er með BA-próf og MA. próf í sagnfræði frá Háskóla Íslands, auk prófs frá sama skóla í uppeldis- og kennslufræði til kennsluréttinda í grunn- og framhaldsskóla. Undirstöðu að doktorsritgerðinni aflaði hún sér fyrstu tvö árin í doktorsnáminu, annað árið við Háskóla Íslands og hitt árið við Södertörnsháskóla í Stokkhólmi. Unnur Birna starfar nú sem sérfræðingur á skjalasviði á Þjóðskjalasafni Íslands.
