Category: Ráðstefnur, fundir og sýningar

Í lýsingu á erindi Eggerts segir:
Braggahverfi settu sterkan svip á Reykjavík í síðari heimsstyrjöld og fyrstu áratugina eftir stríð. Á tímum skipulegrar búsetu Reykvíkinga í herskálum frá 1943 og fram eftir sjöunda áratugnum bjuggu þúsundir manna í slíkum híbýlum. Íbúar bragganna urðu iðulega að þola neikvæð viðhorf umhverfisins vegna þess eins að eiga þar heima, þeir voru jafnvel litnir hornauga og „stimplaðir“ af samfélaginu. Sumir áttu erfitt með að sætta sig við þetta og brugðust til varnar og dæmi voru um börn sem áttu í vök að verjast í skóla. Það var ekki alltaf tekið út með sældinni að vera braggabúi, ekki var nóg með að húsakynnin væru óálitleg heldur virtist á tíðum litið á íbúa herskálanna sem „óæðri Reykvíkinga“. Þótt bröggunum væri útrýmt virtust neikvæð viðhorf í garð braggabúsetunnar lifa áfram. Í erindinu er fjallað um þennan „dóm sögunnar“, hvernig hann birtist og hvort breytingar hafi orðið á viðhorfum á seinni árum og þá hvers vegna.

Stjórn Sagnfræðingafélagsins minnir á aðalfund félagsins næstkomandi laugardag, 27. mars, kl. 17:00 í húsi Sögufélags. Um leið er minnt á minningarráðstefnu um Halldór Bjarnason sama dag milli 13 og 16 en breytt dagskrá ráðstefnunnar var send út á Gammabrekku af Óla Má Hrólfssyni þriðjudaginn 23. mars. Nánar má lesa um fundinn á heimasíðu Sagnfræðingafélagsins, www.sagnfraedingafelag.net .
Allir félagsmenn hvattir til að mæta á fundinn og lyfta sér upp með kollegum í kjölfarið.

Dagskrá
 
13:00 Ráðstefnan sett
 
13:05 Helgi Þorláksson prófessor minnist Halldórs Bjarnasonar
 
13:15 „Skólahald á Íslandi á 19.öld – Kvennaskólaævintýrið“ Alma Sigrún
Sigurgeirsdóttir nemi
 
13:45 „Hvernig Staple kenningin útskýrir það sem framboð-eftirspurn lögmálið
getur ekki“ Rúnar Már Þráinsson nemi, Ólöf Vignisdóttir nemi
 
14:15 Kaffihlé
 
14:45 „Hvað á að gera við heiðingjana? -viðhorf og stefna Spánverja gagnvart
íbúum Nýja Heimsins-“ Ragnhildur Hólmgeirsdóttir nemi
 
15:15 Pallborðsumræður: „Ísland: Hjálenda eða nýlenda?”
 
16:00 Ráðstefnulok
 
Fyrir hönd nemenda Halldórs,
Óli Már Hrólfsson

Um erindi Guðna segir í tilkynningu:
Óðara eftir efnahagshrunið á Íslandi haustið 2008 heyrðust þær ásakanir að landráð hefðu verið framin í aðdraganda þess; að bankamenn, stjórnmálamenn og embættismenn hefðu gerst sekir um þvíkíka glæpi eða gáleysi að landráðum líktist. Er þetta rétt og hvað eru landráð? Í erindinu verður saga landráða á Íslandi rakin í stuttu máli og mat lagt á landráðatal síðustu mánaða.
Fundarstjóri: Ragnhildur Helgadóttir prófessor við lagadeild HR
Að fundinum loknum verða almennar umræður.

20.00 Vigdís. Kona verður forseti eftir Pál Valsson. Erla Hulda Halldórsdóttir gagnrýnir.
20:30 Mynd af Ragnari í Smára eftir Jón Karl Helgason. Sigrún Sigurðardóttir gagnrýnir.
21: 00 Hlé
21:15  Snorri. Ævisaga Snorra Sturlusonar 1179-1241 eftir Óskar Guðmundsson. Helgi Þorláksson gagnrýnir.
21:45 ÞÞ í forheimskunarlandi eftir Pétur Gunnarsson. Soffía Auður Birgisdóttir gagnrýnir.
Hvert erindi verður u.þ.b. 15 mínútur að lengd og er gert ráð fyrir ca. 15 mínútna umræðum að loknu hverju þeirra.
Léttar veitingar verða til sölu á vægu verði.

Fimmtudagurinn 7. janúar 2010 klukkan  20:00 
Að varðveita söguna við sjóinn. Anna Ólafsdóttir Björnsson, sagnfræðingur segir frá nokkrum þáttum sem hafa áhrif á varðveislu sögustaða og söguminja við ströndina í Sveitarfélaginu Álftanesi.
Selur í sjó
Selir, fuglar og sjálfbær þróun er það sem fyrst kemur í hugann þegar hugsað er til Selasetur Íslands á Hvammstanga. Á innan við fimm árum hefur Selasetrinu tekist að skapa sér sess í sem mjög svo áhugaverður viðkomustaður sem byggir á því að nýta auðlindir náttúru og samfélags með þeim hætti að komandi kynslóðior fái notið þeirra. Hrafnhildur Ýr Víglundsdóttir, framkvæmdastjóri segir frá starfsemi setursins.
Staður og stund:    Sjóminjasafnið Víkin
Grandagarði   8    
101 Reykjavík

Í lýsingu á erindinu segir:
Allt frá því að fullveldi íslensku þjóðarinnar var formlega viðurkennt með gildistöku sambandslaga Íslands og Danmerkur hinn 1. desember 1918
hefur óttinn við að þjóðin glataði því aftur verið áberandi í íslenskri stjórnmálaumræðu. Þar hefur helst verið bent á meinta erlenda ásælni,
hvort sem hún hefur birst í útþenslustefnu stórveldanna í kalda stríðinu, fjárfestingum auðhringa í íslensku efnahagslífi, áskorunum um þátttöku Íslands
í alþjóðlegum stofnunum eða ríkjasamböndum, o.s.frv. Nú rúmu ári eftir hrun íslenska fjármálakerfisins virðist fullveldi landsins enn vera ógnað,
enda þarf ríkisstjórn Íslands að fylgja erlendum fyrirmælum um gerð fjárlaga og nokkur vafi leikur á að þjóðin geti staðið undir skuldbindingum sínum í framtíðinni.
Hvernig stendur á því að svo er komið fyrir þjóðinni og hvaða líkur eru á því að þjóðin muni endurheimta fjárhagslegt fullveldi sitt að kreppunni yfirstaðinni?

Dagskrá:
Eggert Þór Bernharðsson, forseti Sagnfræði- og heimspekideildar: Ávarp.
Steinunn J. Kristjánsdóttir, dósent: Fornleifafræðingurinn Ólafía
Einarsdóttir.
Sveinbjörn Rafnsson, prófessor: Tíminn og forn íslensk sagnaritun.
Gunnar Karlsson, prófessor emeritus: Viðbrögð Íslendinga við Studier i
kronologisk metode.
Helgi Þorláksson, prófessor: Ólafía Einarsdóttir og norsk miðaldasagnfræði.
Veiting doktorsnafnbótar í heiðursskyni.
Ólafía Einarsdóttir, dósent emeritus: Ávarp.
Athöfninni stjórnar Eggert Þór Bernharðsson, forseti Sagnfræði- og
heimspekideildar.

Dagskrá:
Páll Theódórsson eðlisfræðingur heldur erindi um kenningar sínar.
Eftirtaldir bregðast stuttlega við erindi hans:
Árný Sveinbjörnsdóttir jarðfræðingur
Kristján Mímisson fornleifafræðingur
Viðar Pálsson sagnfræðingur
Þorsteinn Vilhjálmsson eðlisfræðingur og vísindasagnfræðingur.
Eftir kaffihlé sitja frummælendur í pallborði og er vonast eftir líflegum og málefnalegum umæðum með þátttöku gesta.

Höfundur lýsir erindi sínu á þessa leið:
„Áttvísi eða mannfræði hefir verið stunduð frá ómunatíð í flestum menningarsamfélögum og er elsta form sagnfræðiiðkana meðal þjóða. Í fornnorrænum samfélögum gegndi ættfræði ákveðnu hlutverki þar sem skylda hvers bjargálna manns var að framfæra ósjálfbjarga nákomna ættingja sína og hefna fyrir þá ef þeir urðu vopndauðir. Eftir því sem samfélög þróuðust og ákveðnar ættir efldust að völdum og eignum varð þeim meiri nauðsyn á að þekkja ætt sína með það að markmiði að halda eignum og völdum innan ættar. Ættfræðiáhugi jókst mjög í Norðurálfu á 15. og 16. öld og varð Þýskaland hið eiginlega heimaland ættfræðirannsókna. Rit um konunga- og aðalsættir voru prentuð þar og í nágrannalöndunum. Meðal íslenskra menntamanna 17. aldar óx mjög áhugi á uppskriftum fornrita og jafnframt var skrifaður fróðleikur um ættir og niðja helstu embættis- og eignamanna landsins. Fjöldi slíkra ættartölurita er til í íslenskum handritum og er eitt hið veigamesta Ættartölusafnrit séra Þórðar Jónssonar í Hítardal. Það kom út á vegum Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum um veturnætur 2008. Efni safnritsins hverfist um kynkvíslir jarðeigandi embættismanna og ríkisbænda landsins á 17. öld og með fylgja smásögur sem bregða lífi og lit yfir land og fólk á liðnum öldum. Í erindinu verður fjallað um þetta rit, tilurð þess, inntak og varðveislu.“