Category: Ráðstefnur, fundir og sýningar

Dagskrá námskeiðsins er sem hér segir:
 
10.00-11.30 Hvað er munnleg saga?
Saga aðferðarinnar er rakin og sérkenni í hennar í samanburði við aðrar sagnfræðilegar aðferðir rædd. Vikið verður að notkun munnlegra heimilda innan annarra fræðigreina. Tæpt verður á helstu kenningum um minnið og staða munnlegrar sögu hérlendis kortlögð.
 
11.45-13.00 Undirbúningur viðtals og tækjabúnaður
Farið er yfir helstu atriði sem skipta máli þegar viðtal eða röð viðtala eru undirbúin. Leiðbeint verður um það hvernig best megi nálgast væntanlega viðmælendur. Tækjabúnaður og beiting hans kynnt.
 
14.00-15.30 Viðtalstækni
Hvað einkennir góðan spyril? Eftir hverju hlustar hann og hvernig? Þáttakendur spreyta sig á töku viðtals.
 
15.45-17.00 Eftir viðtalið
Úrvinnsla, frágangur og varðveisla viðtalsins verða rædd. Hvernig skal skrifa útdrátt úr viðtali, hvernig á að skrifa viðtalið upp og hvenær á hvor aðferðin við? Helstu forrit sem gagnast við úrvinnslu viðtala kynnt. Höfundaréttur og siðleg viðmið munnlegrar sögu skýrð.
 
 
Unnur María Bergsveinsdóttir veitir allar nánari upplýsingar og tekur við óskum um skráningu í síma 525-5776 eða í gegnum tölvupóst (unnurm@bok.hi.is). Athugið að í fyrra komust færri að en vildu. Sjá einnig á http://www.munnlegsaga.is
 
Miðstöð munnlegrar sögu
Landsbókasafni Íslands – Háskólabókasafni
Arngrímsgötu 3
107 Reykjavík
sími: 525-5775
gsm: 691-0374
netfang: unnurm@bok.hi.is
vefsíða: www.munnlegsaga.is

Yfirskrift þingsins er Kyngervi, rými og mörk, sem tekur til þriggja mikilvægra hugtaka fræðasviðsins. Í fyrsta lagi kyngervishugtakið (gender) sem hefur verið eitt helsta greiningarhugtak kvennasögu- og kynjasögurannsókna í rúmlega tvo áratugi. Í öðru lagi rými og mörk (space, borders), sem oftar en ekki eru notuð saman. Fræðimenn hafa í vaxandi mæli beint sjónum að þeim rýmum sem konum hafa verið ætluð og spurt um sveigjanleika þeirra, og hvernig þau hafa breyst í tímans rás. Sjónum er því beint að rými og mörkum í tengslum við m.a. hugmyndina um aðskilin svið, stjórnmálaþátttöku, landafræði, kynhneigð o.s.frv.
Á ráðstefnunni verða þrír lykifyrirlesarar, pallborðsumræður, málstofur og hringborðsumræður tengdar yfirskrift þingsins. Frekari upplýsingar er að finna á heimasíðu ráðstefnunnar, en þessa dagana er verið að setja inn endanlegar lýsingar á fyrirlestrum, pallborðum o.s.frv.: www.qhist08.is
Ida Blom, prófessor  emerita við Háskólann í Bergen, flytur opnunarfyrirlestur þingins. Fyrirlesturinn er  Jóns Sigurðssonar fyrirlestur þessa árs og í boði Sagnfræðistofnunar Háskóla Íslands. Það þýðir að þessi viðburður er öllum opinn. Ida Blom er meðal þekktustu sagnfræðinga Norðurlanda og hefur hún skrifað fjölda greina og bóka, bæði um norska sögu en einnig í alþjóðlegu samhengi. Blom var nýlega kjörin heiðusfélagi í samtökum bandarískra sagnfræðinga, sjá t.d. viðtal Alice Kessler-Harris við Idu Blom: http://www.historians.org/Perspectives/issues/2006/0612/0612int1.cfm
Aðrir lykilfyrirlesarar eru:
Judith M. Bennett, prófessor í sagnfræði við University of Southern California, en hún hefur um árabil verið í fremstu röð vestrænna kvennasögu og kynjasögufræðinga. Bennett er miðaldafræðingur en nýjasta bók hennar heitir History Matters. Patriarchy and the Challenge of Feminism (2006), sjá http://www.upenn.edu/pennpress/book/1801.html
Bennett mun tala út frá þeirri bók í fyrirlestri sínum. Um Bennett sjá: http://college.usc.edu/faculty/faculty1008252.html

Ellen Dubois, prófessor í sagnfræði við University of California (UCLA). DuBois, hefur líkt og Ida Blom og Judith M. Bennett lagt stund á kvennasögu og kynjasögurannsóknir frá því á áttunda áratugi síðustu aldar og fylgt þeim breytingum sem orðið hafa í rannsóknaráherslum á fræðasviðinu. DuBois hefur einkum unnið að rannsóknum á fyrstu bylgju kvennahreyfinga og eftir hana liggja fjölmargar bækur og greinar á því sviði. Um DuBois sjá nánar: http://www.history.ucla.edu/people/faculty?lid=822
Skráningarfrestur á ráðstefnuna er til 1. júní næstkomandi, eftir það hækkar gjaldið, sjá: www.qhist08.is
Ráðstefnugjaldið er kr. 20.000 fyrir almenna þátttakendur en fyrir stúdenta er gjaldið kr. 12.000. Innifalið er hádegismatur alla þrjá dagana, kaffiveitingar og hátíðarkvöldverður 13. ágúst.
Við vonum að sem flestir íslenskir fræðimenn og aðrir áhugasamir taki þátt í þinginu.
Ef ekki finnast svör við spurningum ykkar á vefsíðunni ráðstefnunnar, vinsamlega hafið þá samband við Auði Styrkársdóttur hjá Kvenansögusafni Íslands, audurs@bok.hi.is

Áhugamenn um félagsstarf sagnfræðinga eru minntir á fund um hádegisfyrirlestraröð Sagnfræðingfélags Íslands.
Staður: Hús Sögufélags við Fischersund
Stund: Fimmtudagur 29. maí klukkan 20.00
Á fundinum gefst færi á að ræða vítt og breitt um hádeisfyrirlestrana, gildi þeirra fyrir félagið og fyrir fagið, hvað hefur tekist vel og hvað miður og hvernig má þróa fyrirlestraröðina í komanid misserum.
Frummælendur:
Sigurður Gylfi Magnússon fjallar um upphaf hádegisfunda sagnfræðingafélagsins og tilgang
Hrefna Róbertsdóttir ræðir um nýútkomið rit, Hádegisfyrirlestrar SI veturinn 2006-2007. Hvað er Sagnfræði? Rannsóknir og miðlun

Enskt heiti fyrirlestrarins er The Middle Ages and Modern Nationalism og efni hans lýsir fyrirlesarinn á þessa leið:
Eftir fall Sovétríkjanna hafa þjóðernislegar hugmyndir skotið upp kollinum að nýju og orðið kraftmiklar í mörgum löndum sem töldust til Varsjárbandalagsins. Þær hafa valdið upplausn í fyrrum Júgóslavíu og Tékkóslavíku og hleypt vaxandi spennu í samskipti þjóða og  þjóðarbrota í öðrum löndum. Vesturlönd hafa ekki verið ósnortin af þessu afturhvarfi til þjóðernislegra hugmynda: Fasisma hefur vaxið ásmegin undrahratt í Þýskalandi, eftir 1989, og nærist að sumu leyti á ótta við innflutta múslíma. Á Ítalíu hafa forgöngumenn fasista og róttækrar aðskilnaðarstefnu, eins og þeirrar sem birtist í Norðurbandalaginu svonefnda, sett sérstök þjóðernisleg samkenni á oddinn. Í Frakklandi er hægri hreyfing, undir forystu Jean-Louis Le Pen, fjandsamleg innflytjendum, og hefur náð fótfestu sem pólitískt afl. Bæði í austri og vestri hafa minnihlutahópar sem hafnað var af þjóðríkjum 19. og 20. aldar, og lengi var haldið niðri, krafist réttar sem byggist á þeirra eigin, sérstöku samkennum  Það sem krafist er getur verið allt frá réttinum að læra eigið tungumál til þjóðlegs fullveldis.
Í fyrirlestrinum verður fjallað um það hvernig ófáar af þessum hreyfingum endurvekja upprunasagnir miðalda og jafnframt þjóðernisumræðu sem byggist á söguskilningi frá 19. öld og samþætta þetta kröfum sínum og baráttu í samtímanum. Aðrir hafa brugðist við þessu með því að setja fram annars konar skilning á miðöldum í því skyni að styrkja evrópska samstöðu og eindrægni. Í fyrirlestrinum verður fjallað um þessa ólíku afstöðu á gagnrýninn hátt og spurt hvað felist í þeirri viðleitni þjóðernissinna, og áhugamanna um evrópska samvinnu, eða alþjóðavæðingu, að gera miðaldir að tæki í málflutningi sínum. Bent verður á það hvernig nýr skilningur á miðöldum getur  afstýrt þeim háska sem fylgir báðum tilraunum til að nýta miðaldir fyrir stjórnmál nútímans.
Patrick Geary er prófessor í miðaldasagnfræði við Kaliforníuháskóla í Los Angeles og forseti Medieval Academy of America. Meðal bóka hans eru Before France and Germany: the Origins and Transformation of the Merovingian World og The Myth of Nations: The Medieval Origins of Europe og enn fremur Women at the Beginning: Women in Origin Myths from the Amazons to the Virgin Mary.  Þessa dagana annast hann kennslu við Hugvísindadeild Háskóla Íslands í námskeiði um fæðardeilur, friðarsamninga og meðferð deilna á miðöldum á námsbrautinni MA in Medieval Icelandic Studies. Kennslan á námsbrautinni er ætluð erlendum stúdentum og fer fram á ensku.

Eric Aeschimann er blaðamaður við stórblaðið Líbération og hefur haft með höndum ritstjórn og vinnslu á greinaflokki um “mai 68” sem hefur verið birtur í Liberation undanfarna mánuði. Hann er auk þess höfundur tveggja skáldsagna og bóka um efnahags- og stjórnmál.
Fyrirlesturinn flytur hann á frönsku, en hann verður túlkaður á íslensku. Að fyrirlestri hans loknum verða umræður með þátttöku Viðars Þorsteinssonar heimspekings og nokkurra manna og kvenna sem sum hver urðu sjálf vitni að atburðunum, Sigurðar Pálssonar, Gérard Lemarquis og Dominique Plédel. Umræðum stýrir Torfi H. Tulinius prófessor.
Aðgangur er ókeypis og öllum heimill aðgangur meðan húsrúm leyfir.
Þessi kvöldstund er skipulögð í samvinnu við Háskóla Íslands og með aðstoð Sendiráðs Frakkland.

Grunnsýning Þjóðminjasafnsins er í fljótu bragði séð aðallega sýning á gripum með stuttum skýringartextum og ekki alltaf augljóst hvers vegna einmitt þessir gripir eru valdir til sýningar. Sýningin er þó í grundvallaratriðum söguleg, val gripa, röðun þeirra og uppsetning ræðst af því að þeir segi sem mesta og mikilvægasta Íslandssögu. Leiðsögumaður ætlar að ganga um safnið og leitast við að skýra hver sú þjóðarsaga er sem einstök sýningaratriði eiga að segja. Sýnt verður fram á að þau segi sögu af landnámi Íslands og sambúð lands og þjóðar um aldir, trúarskiptum frá heiðni til kristni, goðaveldi þjóðveldistímans, auðlegð miðaldakirkjunnar, starfi vefkvenna, plágunum miklu, áhrifum Englendinga á enskri öld, siðaskiptum til Lútherstrúar, upphafi bókaprentunar, einveldi konungs og verslunareinokun, upphafi þéttbýlismyndunar, lífi þjóðar í baðstofum og á árabátum, þjóðríkismyndun á 19. öld og atvinnubyltingunni miklu í upphafi 20. aldar.

Dagskrá:
13:00: Örn Hrafnkelsson forstöðumaður Handritadeildar Landsbókasafns Háskólabókasafns setur þingið
13:15: Sólveig Ólafsdóttir: Neftóbak og námsmenn
13:45: Jón Torfason talar um Gísla Konráðsson sagnaritara
14:15: Kaffihlé
Í kaffihléi kynnir Oddur Helgason ættfræðigrunn ORG ættfræðiþjónustunnar og fleira verður kynnt, af viðfangsefnum hinnar alþýðlegu fræðahefðar
15:00: Birgir Þórðarson segir frá skáldi sem þjóðin gleymdi
15:30: Luciano Dutra segir frá Brasilíuförum
16:00: Guðrún Ása Grímsdóttir talar um útgáfu ættfræðihandrita
Viðar Hreinsson stýrir málþinginu.

Kristinn Schram er forstöðumaður Þjóðfræðistofu, stundakennari við H.Í og doktorsnemi við Edinborgarháskóla.
Hádegisfyrirlestrar Sagnfræðingafélagsins fara fram í fyrirlestrasal Þjóðminjasafnsins og standa frá klukkan 12.05 til klukkan 12.55.
Sjá einnig www.sagnfraedingafelag.net

Myndin tilheyrir helgimyndahefð austurkirkjunnar sem á rætur í opinberunarritum ýmissa trúarbragða þar sem sagt er frá hamförum, stríðum og ragnarökum, jafnan í tengslum við uppgjör mannkyns á efsta degi. Þessi stef birtast á sérstakan hátt í Völuspá sem löngum hefur verið talið merkasta Eddukvæðið. Fræðimenn eru þó ekki á einu máli um uppruna þess og merkingu né að hve miklu leyti það er heiðið eða kristið.
Á ráðstefnunni fjalla íslenskir og erlendir fræðimenn um nýjustu rannsóknir á Völuspá og hugsanleg tengsl hennar við það myndefni sem blasað hefur við kirkjugestum á vesturvegg fyrstu dómkirkjunnar á Hólum. Hugarheimur kvæðisins verður kynntur með myndum, tali og tónum. Flutt verður tónlistar-drama byggt á Völuspá, Söngur völvunnar, sem Sverrir Guðjónsson hefur skapað í samvinnu við sænska tónskáldið og spunameistarann Sten Sandell.
Spádómur völvunnar sem fjallar um sköpun heimsins, ragnarök og nýtt upphaf er víða sýnilegur í nútímasamfélagi okkar. Yggdrasill veslast upp og hinn dimmi dreki flýgur yfir með líkin í fjöðrunum í lok ljóðsins. En þar er jafnframt von um nýtt upphaf og þau skilaboð flytur Söngur völvunnar: Vonin um nýtt upphaf og bjarta framtíð er handan við hornið, ef við höfum þor til þess að takast á við hið alvarlega ástand sem blasir við veröldinni í dag.
Ráðstefnan Dómsdagsmyndin frá Hólum og Völuspá er mikill viðburður sem getur orðið listamönnum, fræðimönnum og öðru áhugafólki hvatning til sköpunar. Jafnframt er það von þeirra sem að ráðstefnunni standa að hún muni stuðla að frekari þverfaglegum rannsóknum og umræðum um Völuspá.
Ráðstefnan er haldin á vegum Stofnunar Árna Magnússonar, Þjóðminjasafns Íslands og Guðfræðistofnunar Háskóla Íslands. Ráðstefnustjóri er Pétur Pétursson prófessor, Háskóla Íslands.
Skráning á ráðstefnuna, kvöldverð og hátíðardagskrá
Tilkynna ber um þátttöku til Ásdísar Guðmundsdóttur skrifstofustjóra Guðfræðideildar H.Í. Sími: 354 5254348. Netfang: asdisg@hi.is.
Skráningargjald er 3000 ísl. kr. Innifalin eru ráðstefnugögn, kaffi og aðgöngumiði að tónlistargjörningnum Söngur völvunnar.
Tilkynna þarf sérstaklega um þátttöku í miðaldakvöldverði og hátíðardagskrá á Grand Hóteli Reykjavíkur sem kostar 4000 ísl. kr.
Athugið að fjöldi þátttakenda er takmarkaður.
Greiðsla
Greiðið ráðstefnugjaldið og miðaldakvöldverðinn á reikning 137-26-85, kt. 600169-2039. Merkið Dómsdagsráðstefnan.
Frekari upplýsingar veita Pétur Pétursson petp@hi.is og Sigrún Kristjánsdóttir sigrunk@thjodminjasafn

Atburðurinn er á vegum Bókasafns Dagsbrúnar, Eflingar-stéttarfélags og ReykjavíkurAkademíunnar.
Bókasafn Dagsbrúnar
ReykjavíkurAkademían
Hringbraut 121
107 Reykjavík
s. 562 856