Category: Ráðstefnur, fundir og sýningar

Dagskrá
 
14:00 –  14:10 Jón Torfi Jónasson forseti menntavísindasviðs
                Setning þingsins
 
14:10 –  14:40 Loftur Guttormsson prófessor emeritus
Almenningsfræðsla 1880-2007. Hugleiðingar að verki loknu
 
14:40 –  15:00 Auður Styrkársdóttir forstöðukona Kvennasögusafns Íslands
Skóli og heilsa í 100 ár
 
15:00 –  15.20 Kaffihlé
 
15:20  – 15:40 Gestur Guðmundsson prófessor
Hvenær tilheyra framhaldsskólar almenningsfræðslu?
 
15:40  – 16:00 Súsanna Margrét Gestsdóttir stundakennari á menntavísindasviði
Menntun framhaldsskólakennara tekur á sig mynd
 
16:00 –  17:00 Umræður
 
Fundarstjóri: Guðrún Kristinsdóttir prófessor og formaður stjórnar Rannsóknarstofu í bernsku- og æskulýðsfræðum
Ritið Almenningsfræðsla á Íslandi 1880-2007 kom út hjá Háskólaútgáfunni í nóvember 2008. Það var samið í tilefni af því að hundrað ár voru liðin frá því að fyrstu lög um fræðslu barna á Íslandi og um Kennaraskóla í Reykjavík tóku gildi. Ritstjóri er Loftur Guttormsson en aðalhöfundar auk hans eru Jón Torfi Jónasson og Helgi Skúli Kjartansson. Sex aðrir höfundar leggja efni til ritsins sem gefur yfirlit yfir þróun skyldufræðslu og almennrar framhaldsmenntunar í landinu. Fyrra bindið heitir Skólahald í bæ og sveit 1880–1945, hið síðara Skóli fyrir alla 1946–2007.

Málstofa í hagsögu verður haldin í Háskóla Íslands á morgun,  miðvikudaginn 4. mars. Þá mun Ásgeir Jónsson, lektor í hagfræði við Háskóla Íslands, halda erindi sem nefnist: Fiskur og siðaskipti Málstofan er í stofu 303 í Árnagarði og hefst kl. 16.00.
Allir velkomnir.

Veislur voru snar þáttur í pólitísku umhverfi Noregs á miðöldum, og ófust
inn í vöxt og viðgang konungsvalds og ríkisvalds. Konungasögur virðast
gera ráð fyrir því að veislur hafi frá fyrstu tíð verið mikilvægt,
pólitískt tæki höfðingja, smákonunga og ríkiskonunga í Noregi, en þó er
ekki alltaf gott að sjá hvað höfundar sagnanna eiga nákvæmlega við þegar
þeir tala um eða vísa til veislna, eða hvernig virkni þeirra þróaðist með
gagngerum breytingum á pólitískri umgjörð samfélagsins. Þó má greina allar
meginlínur, og stundum smærri atriði.
Í fyrirlestrinum verður þetta efni tekið til umfjöllunar, og einnig spurt
um vægi þess vitnisburðar sem nefndar  heimildir veita um svo fjarlæga
fortíð, og í hverjum atriðum hann sé líklegastur til þess að gefa skakka
mynd og í hverjum rétta.
Viðar Pálsson er MA í sagnfræði frá Kaliforníuháskóla í Berkeley og
doktorskandídat við sama skóla; hann er einnig stundakennari við MR og HÍ.

Frjálslynd lýðræðishyggja samtímans gerir ráð fyrir að tjáningarfrelsi séu grundvallarréttindi. Það þýðir að rétturinn til að tjá hverskyns óánægju, andúð eða andstöðu er sjálfsagður hluti stjórnmálaþátttöku og margir taka þátt í stjórnmálum með því að mótmæla eða í þeim tilgangi að láta í ljós andstöðu við ákvarðanir eða fyrirætlanir hins opinbera. Viðbrögð við andófi bera hinsvegar allt öðru sjónarmiði vitni. Þegar rætt er um leiðir og aðferðir til að koma andúð á framfæri kemur í ljós að miklar efasemdir ríkja um flestar aðferðir við andóf og mótmæli og yfirvöld hafa sterka tilhneigingu til að líta svo á að mótmæli séu til marks um að eitthvað hafi farið úr böndunum; mótmæli megi þola að vissu marki, en þó séu í eðli sínu árás á samfélagið. Þannig er staða andófsins í frjálslyndum samfélögum þversagnakennd; það er viðurkenndur hluti af stjórnmálaþátttöku en um leið er það talið sjúkleikamerki.
Aðgangur er ókeypis og öllum opinn.

Leitað verður svara við nokkrum spurningum varðandi skólana þrjá:
Hvers vegna var tekin ákvörðun um að flytja Skálholtsskóla og Hólaskóla
til Reykjavíkur? Hvernig voru aðstæður í Skálholtsskóla og í Hólaskóla?
Hvaða breytingar urðu á námsefni, skólastarfi og venjum piltanna í  Hólavallarskóla?
Hvers vegna tókst ekki að halda Hólavallarskóla nema í 18 ár í  Reykjavík?
Allir velkomnir.

Í lýsingu á erindinu segir:
Í sögu Vesturlanda var ótti við reiði Guðs lengst af sterkt afl sem hefur ekki aðeins sett svip sinn á líf almennings heldur einnig stjórnmálaþróun og réttarkerfi. Yfirvofandi dómur Guðs á hinsta degi átti þátt í því að veraldarhöfðingjar sættu sig við að deila valdi með kirkjunni, því af honum réðst hverjum yrði úthlutað eilífu lífi. Ekki var hægt að horfa framhjá jafnmikilvægum þætti í lífi hvers manns.
Hugmyndahreyfingar sem stönguðust á við skilning yfirvalda á skipan heimsins voru þannig hættulegar bæði stjórnvöldum og sálum mannanna. Í því skyni að koma í veg fyrir að slíkt andóf næði útbreiðslu voru gerðar breytingar á réttarkerfi kirkjunnar og keisararíkisins kringum aldamótin 1200. Þótt þær teljist enn til einna merkustu úrbóta sem gerðar hafa verið á því sviði og standi enn sem einn af hornsteinum réttarríkis sköpuðu þær jafnframt nýja hættu og ótta sem verður ef til vill enn ekki séð fyrir endann á.
Aðgangur er ókeypis og öllum opinn.

Bjarni Guðmundsson, prófessor við Landbúnaðarháskólann á Hvanneyri, flytur erindi á málstofu í hagsögu miðvikudaginn 18. febrúar 2009.
Erindið nefnist: HUGMYNDIR UM NÝSKÖPUN BÚNAÐARHÁTTA
 
Málstofan er í stofu 303 í Árnagarði og hefst kl. 16.00
 
Allir velkomnir!

Flutt verða fjögur erindi sem hér segir:
Réttarstaða Íslands 1809
Sigurður Líndal, prófessor í lögfræði við Háskólann á Bifröst
Jörundur í Íslandssögunni
Bragi Þorgrímur Ólafsson, sagnfræðingur á handritadeild
Landsbókasafns Íslands – Háskólabókasafns
Kaffihlé
Jörundur í skáldskap
Sveinn Einarsson, leiksögu- og bókmenntafræðingur
“Stjórnleysis- og kúgunarástand”. Endurmat á byltingunni 1809
Anna Agnarsdóttir, prófessor í sagnfræði við Háskóla Íslands
Fundarstjóri: Gunnar Örn Hannesson, sagnfræðingur.
Flutningur hvers erindis tekur um 20 mínútur.
Um 10 mínútur gefast til fyrirspurna og umræðna að loknu hverju erindi.
Veitingar verða á boðstólum í hléi fyrir framan fyrirlestrasalinn á 2. hæð.
Útdrættir úr erindum liggja frammi á málþinginu. Þeir verða síðar aðgengilegir á heimasíðu félagsin.
Félag um átjándu aldar fræði,  veffang:
www.akademia.is/18.oldin
Vefnir. Tímarit Félags um átjándu aldar fræði: http://bok.hi.is/vefnir

Dagskrá málþingsins:
Ari K. Jónsson (Ph.D) forseti tölvunarfræðideildar Háskólans í Reykjavík
“Hefur maðurinn einkaleyfi á greind?”
Eyja Margrét Brynjarsdóttir (Ph.D) lektor í heimspeki við Háskóla Íslands
“Að hálfu leyti api enn”
Jón Thoroddsen – Heimspekingur og grunnskólakennari “Er sköpunargáfan
hluti af eðli mannsins?”
Steindór J. Erlingsson (Ph.D) vísindasagnfræðingur “Darwin, Marx og
spurningin um mannlegt eðli”
Skúli Skúlason (Ph.D) Prófessor og rektor Háskólans á Hólum “Maðurinn sem
náttúruvera”
Nánar um daga Darwins 2009, á darwin.hi.is.

Dagskrá
Stefán Örn Stefánsson arkitekt hefur leikinn þriðjudaginn 27. janúar kl.
17 og talar um Innréttingahúsin í Aðalstræti.
Þriðjudagur 10. febrúar kl. 17: Sjúkdómar og lækningar. Jón Ólafur Ísberg
sagnfræðingur
Þriðjudagur 24. febrúar kl. 17: Flutningur latínuskólanna til Reykjavíkur
og Hólavallarskóli 1786-1804. Guðlaugur Rúnar Guðmundsson sagnfræðingur
Þriðjudagur 10. mars kl. 17: Kirkjan nemur land. Hjalti Hugason
guðfræðiprófessor
Þriðjudagur 24. mars kl. 17: Vefsmiðjur Innréttinganna við fyrstu götu
bæjarins. Hrefna Róbertsdóttir sagnfræðingur
Þriðjudagur 7. apríl kl. 17: Vefnaður og litun í vefsmiðju Innréttinganna.
Áslaug Sverrisdóttir sagnfræðingur
Aðgangur er ókeypis og allir velkomnir.