Hernám Breta og hervernd Bandaríkjamanna
Þann 10. maí árið 1940 hernámu Bretar Ísland og rúmu ári síðar tóku Bandaríkjamenn við hervernd á landinu. Koma breska og bandaríska hersins hafði í för með sér gífurlegar breytingar á íslensku samfélagi og þess gætti ekki hvað síst í höfuðstaðnum, Reykjavík.
Ísland var herlaust land. Stjórnvöld höfðu kosið að standa utan við átökin og lýst yfir ?ævarandi hlutleysi?. Því ákváðu Bretar að hernema landið, en reyna að stuðla að friðsamlegri sambúð við Íslendinga með margvíslegum ívilnunum.
Meðal fyrstu verka Breta var að handtaka þýska ræðismanninn. Vegum til og frá Reykjavík var lokað og herinn tók á sitt vald hernaðarlega mikilvæga staði. Bretar komu upp hernaðarmannvirkjum víða og byggðu meðal annars herflugvöll í Reykjavík.
Árið 1941 var gerður samningur milli Íslands og Bandaríkjanna um hervernd landsins. Bandaríkin áttu ekki aðild að stríðinu á þessum tíma, en áttu mikilla hagsmuna að gæta varðandi siglingar og hernaðarumsvif á Atlantshafi. Öflugur bandarískur floti kom til Íslands 7. júlí 1941 og land- og flugher kom sér einnig fyrir á landinu.
Herbúðalíf og íslenskt samfélag
Líf hermanna í herbúðunum var ekkert sældarlíf. Bretabraggarnir voru ekki byggðir fyrir íslenskt veðurfar og var því oft kalt og næðingssamt. Bandarísku hermennirnir vönduðu meira til sinna bragga og aðbúnaður allur var mun betri. Herbúðalífið einkenndist af tilbreytingarleysi og hermenn eyddu drjúgum tíma við bréfaskriftir, lestur og aðra tómstundaiðju.
Yfirmaður ljósmyndadeildar bandaríska hersins, Samuel Kadorian, kom til Íslands árið 1943 og var á landinu til stríðsloka, árið 1945. Hann tók fjölda mynda hér á stríðsárunum, sem veita einstaka sýn á íslenskt samfélag og veru bandarískra hermanna á landinu í síðari heimsstyrjöldinni.
Ísland í síðari heimsstyrjöldinni – Sýning
10. maí nk. verða 70 ár liðin frá því að Bretar hernámu Ísland. Atburður þessi hafði mikil áhrif á íslenskt samfélag í mörgu tilliti, ekki síst í höfuðstað landsins, Reykjavík.
Í tilefni þessa ætlar Minjasafn Reykjavíkur í samstarfi við námsleið í hagnýtri menningarmiðlun við Háskóla Íslands og Kvikmyndasafn Íslands, að standa fyrir sýningu. Leitast verður við að varpa ljósi á hernám Breta, komu Bandaríkjamanna sumarið 1941, bandarískt herbúðarlíf og íslenskt samfélag frá sjónarhóli hermanna.
Sýningin verður í Fógetastofum, Aðalstræti 10 og hefst 10. maí kl. 17.