Afkynjun erfða um miðja 19. öld: forsendur og framkvæmd

Árið 1847 áttu íslenskir alþingismenn frumkvæði að því að erfðaréttur sona og dætra
yrði gerður jafn, í stað þess að sonur fengi tvo hluti á móti einum hlut dóttur,
eins og hafði verið hérlendis að minnsta kosti frá lokum 13. aldar. Röksemdir
alþingismanna voru á þá leið að jafn erfðaréttur væri í senn sanngjarn og réttlátur,
en jafnframt var fullyrt að foreldrum í landinu þætti slík tilhögun betri. Tillagan
gekk lengra en ný löggjöf í Danmörku, þar sem foreldrum var leyft að ráðstafa eignum
sínum jafnt, en var engu að síður samþykkt í stjórnardeildum í Kaupmannahöfn og varð
hluti af tilskipun konungs um erfðir á Íslandi frá 25. september 1850. Í erindinu
verður reynt að grafast fyrir um forsendur þessarar hugmyndar í íslensku samfélagi á
fyrri hluta 19. aldar en mestu rúmi varið í að greina framkvæmd laganna eftir því
sem fram kemur í skiptabókum og öðrum gögnum sem varða dánarbú og ráðstöfun þeirra.