Fyrirlestur í hádegisfundaröð Sagnfræðingafélags Íslands: Hvað eru minningar? 20. mars 2012. Þjóðminjasafn Ísland
Hulda Proppé:
Mannfræði minninga – endursköpun fortíðar í nútíð: Hvernig sjá bandarískir sérfræðingar í málefnum Sovétríkjanna á tímum kalda stríðsins störf sín í sögulegu, menningarlegu og pólitísku samhengi?
Útdráttur: Minni hefur í síauknum mæli verið viðfangsefni mannfræðinga. Áhugi á minni og minningum innan mannfræðinnar kemur ekki síst úr ranni sálfræðilegrar mannfræði (e. psychological anthropology) þar sem áhersla hefur verið á hið huglæga og hið tilfinningarlega. Rannsóknir mannfræðinga á minni og minningum gera tilraun til að afnema þá tvenndarhugsun sem t.d. rannsóknir á hinu pólitíska innan mannfræði hafa oft einkennst af með því að samþætta rannsóknir á huglægum og tilfinningarlegum þáttum við menningarleg ferli og vald. Aðferðafræði þátttökuathugunar býður upp á tæki til náinna rannsókna á þáttum og ferlum sem eru samtímis persónulegir og pólitískir, í fortíð og nútíð. Minni er hér séð sem félagsleg sköpun þar sem minni tengir einstaklinginn og hið persónulega við hið félagslega og hið pólitíska á margvíslegan hátt. Hvað og hvernig fólk endurskapar og nýtir fortíðina vekur upp spurningar um hverju er sleppt, hvað er útilokað og um hvað er þagað, hvað er í húfi að muna og hverju að gleyma? Í erindinu fjalla ég um mannfræði, minni og minningar. Ég byggi erindið á doktorsrannsókn minni á bandarískum sérfræðingum sem sérhæfðu sig í málefnum Sovétríkjanna á tímum Kalda stríðsins. Rannsóknin fól í sér flakk á milli tíma og rýma. Stuðst var við sagnfræðilegar heimildir samtímis því að gerð var etnógrafísk þátttökuathugun. Í greiningu og úrvinnslu tók ég sérstaklega til þess hvernig minningar og minni eru sköpuð, bar það saman við aðrar heimildir og setti í félagslegt, menningarlegt og pólitískt samhengi. Í erindinu mun ég fjalla um minni og minningar sem aðferðarfræðilegt tæki til að greina og skilja fortíð og nútíð sem og að greina frá helstu niðurstöðum rannsóknarinnar.
Sjá nánar: http://www.hi.is/vidburdir/mannfraedi_minninga_%E2%80%93_endurskopun_fortidar_i_nutid